Dit verschijnsel, ook wel aangeduid als Noordzee- of kustopklaring, is het eerst merkbaar langs de stranden, waarna in de middag ook in de kustprovincies de zon doorbreekt. Kustopklaring treedt alleen op bij aanlandige wind. De aanvoer van relatief koele lucht vanaf het water verhindert wolkenvorming. Hoe harder het waait, des te breder is de strook waarin geen stapelwolken ontstaan.
Aan het eind van de middag lossen de wolken vaak in het hele land op. Dit komt doordat de aarde door de lagere stand van de zon niet meer opwarmt. De opstijgende warme luchtbellen die de wolkenvorming bevorderen, blijven dan uit. Wie verder landinwaarts woont, ziet in de verte richting zee een abrupt einde komen aan de bewolking. De begrenzing van het gebied met stapelwolken en wolkenvelden kan zo scherp zijn dat de kustlijn of de vorm van de Zeeuwse eilanden in de lucht herkenbaar is. Op flinke afstand van zee is dan al te zien waar de kustlijn ligt.
De grenslijn tussen de onbewolkte en bewolkte lucht is soms ook merkbaar aan de wind. Wie richting Nederlandse kust fietst, merkt dat de wind daar iets toeneemt uit west of noordwest, dus vanuit zee. In de weerberichten wordt dat aangeduid als wind van zee of zeewind. In landen waar de zee aan de oostkant ligt, draait de wind aan de kust naar oostelijke richtingen.
Niet alleen aan de westkust, maar ook langs de kusten van de Waddenzee en van het IJsselmeer zijn deze verschijnselen merkbaar. Wanneer de wind uit noord of noordoost waait, profiteren ook delen van de provincies Utrecht en Noord-Holland van de wind vanaf het water. Ook hier is het in het voorjaar soms zonniger dan elders.
De oorzaak van de scherpe grens tussen wolken en zon in een strook langs de kust ligt in de overdag relatief lage temperatuur van het water. Opstijgende warme luchtbellen komen boven het koude water niet voor en daardoor ontstaan daar in het voorjaar minder gauw stapelwolken. Nog belangrijker is de kustlijn zelf.
Uit satellietopnamen blijkt dat opklaringen overdag niet optreden boven open oceaan. Ze treden op in een brede krans langs grote eilanden en langs de kust van het vasteland. De verwarmde lucht stijgt op boven land en stroomt op grote hoogte richting zee. Vervolgens daalt de lucht boven de zee om op geringe hoogte als een koele wind van zee naar het land terug te stromen.
