Nieuwe serie Meteosat-weersatellieten

Met de plaatsing van de laatste handtekening door België, is het definitief dat Nederland gaat deelnemen aan het Europese programma voor een nieuwe generatie weersatellieten, Meteosat Third Generation genaamd. Deze nieuwe serie weersatellieten moet in 2018 operationeel worden en zeker vijfentwintig jaar dienst doen als opvolger van Meteosat Second Generation, waarvan de beelden bij het grote publiek bekend zijn van de weerpresentaties op televisie. Staatssecretaris Joop Atsma van Infrastructuur en Milieu ging in december 2010 al akkoord met de Nederlandse deelname.

De kosten van het totale programma bedragen ongeveer 2,4 miljard Euro, waaraan Nederland circa 106 miljoen Euro bijdraagt in de periode 2011-2037.

Het Meteosat-programma is van de Europese ruimtevaartorganisatie EUMETSAT (European Organisation for the Exploitation of Meteorological Satellites) in samenwerking met ESA (European Space Agency). ESA ontwikkelt en bouwt de satellieten en de instrumenten aan boord. EUMETSAT exploiteert de satellieten. De Meteosat is een geostationaire satelliet die zijn rondjes draait op 36000 km hoogte en boven een vast punt op de aarde.

De derde generatie Meteosat levert veel gedetailleerder informatie dan zijn voorgangers. De beelden zijn van een hogere resolutie, komen sneller en vaker beschikbaar en bieden meer informatie over de atmosfeer. Dat zal zeker zijn vruchten afwerpen bij de weersverwachtingen en het in kaart brengen van de luchtkwaliteit. Ook voor de verwachtingen van extreem weer, zoals zwaar onweer, kunnen de nieuwe Meteosat-satellieten veel gaan betekenen. Voor het KNMI is dat van groot belang vanwege zijn veiligheidstaak en zijn waarschuwingen voor gevaarlijke weersomstandigheden.

Nieuw op de derde generatie Meteosat is een bliksemdetectie instrument waarmee continu bliksemontladingen in de bovenlucht boven Europa, Afrika en de Atlantische Oceaan in beeld worden gebracht. Naast de algemene veiligheidstaak van het KNMI zal de blikseminformatie goed bruikbaar zijn voor de luchtvaart. De gegevens bieden bijvoorbeeld mogelijkheden om bij de planning van routes van intercontinentale vluchten over de Atlantische Oceaan onweersbuien te vermijden.

De nieuwe Meteosat-satellieten gaan ook dwarsdoorsneden van vocht en temperatuur in de atmosfeer maken. Deze gegevens worden direct verwerkt in weermodellen op basis waarvan de weerberichten worden gemaakt. Ook de weerbedrijven in de private sector maken gebruik van Meteosat-gegevens. In de wetenschap wordt er ook gebruik van gemaakt, onder andere voor klimaatonderzoek.

De Europese satellietorganisatie EUMETSAT in Darmstadt in Duitsland is een samenwerkingsverband van 26 Europese landen voor het ontwikkelen en exploiteren van weersatellieten dat in 1986 werd opgericht. Het KNMI vertegenwoordigt Nederland in de EUMETSAT-Raad en is actief betrokken in diverse adviesgroepen.

Meer informatie over EUMETSAT en Meteosat is te vinden op www.eumetsat.int.