Bron: Jannes Wiersema
Achtergrond

Klimatologie - Grafieken lopende decade, maand en jaar

Op deze website zijn een aantal grafieken beschikbaar waarin meetgegevens van KNMI-stations worden gepresenteerd. Hier vindt u achtergrondinformatie en uitleg over de grafieken.

Uitleg grafieken lopende maand

De grafieken tonen gevalideerde daggegevens van de temperatuur, neerslag en zonneschijn gemeten op het KNMI-station De Bilt.

Temperatuurverloop

In de grafiek temperatuurverloop wordt de gemiddelde, minimum- en maximumtemperatuur gepresenteerd. Tevens wordt de laagste en hoogste temperatuur vermeld. De maandgemiddelde temperatuur is de gemiddelde (lopende) temperatuur tot nu toe voor de actuele maand. Deze waarde kan worden vergeleken met het langjarige gemiddelde voor de hele maand.

Aantal uren zonneschijn

In de grafiek aantal uren zonneschijn wordt de dagelijkse duur van de zonneschijn gepresenteerd, uitgezet tegen de maximaal mogelijke duur van de zonneschijn. Tevens wordt de maandsom van de zonneschijnduur tot nu toe voor de actuele maand vermeld. Deze waarde kan worden vergeleken met het langjarige gemiddelde voor de hele maand.

Neerslag

In de grafiek neerslag worden de etmaalsommen (00-24 UT) van de neerslag en de neerslagduur gepresenteerd. Tevens wordt de maandsom van de hoeveelheid neerslag en neerslagduur tot nu toe voor de actuele maand vermeld. Deze waarden kunnen worden vergeleken met de langjarige gemiddelden voor de hele maand.

Gemiddelde temperatuur

In de grafiek gemiddelde temperatuur wordt de gemiddelde etmaaltemperatuur gepresenteerd. Uit deze temperatuur wordt het lopende maandgemiddelde van dag tot dag berekend en gepresenteerd. Vergelijking van deze gegevens met het langjarige gemiddelde (maand normaal) en het voortschrijdende vijf daagse langjarige gemiddelde geeft een indruk van het temperatuursverloop in de actuele maand.

Som neerslag

In de kaart som neerslag worden de neerslagsommen zoals gemeten op de KNMI-neerslagstations gepresenteerd. De aftappingen vinden eenmaal daags plaats om 08.00 uur UT (09.00 uur lokale tijd in de winter, 10.00 uur lokale tijd in de zomer).Waarnemers geven deze gegevens zo spoedig mogelijk telefonisch door via een automatisch voice-response systeem (IRIS). Het aantal stations waarop de kaart is gebaseerd wisselt van dag tot dag. Dit komt omdat niet altijd van de stations alle dagelijkse neerslagsommen beschikbaar zijn. Uitdrukkelijk wordt gesteld dat het hier gaat om voorlopige gegevens. De kaart kan alleen gebruikt worden om een globale indruk te verkrijgen van de verdeling van de neerslag over Nederland. Definitieve (gevalideerde) neerslagsommen van de KNMI-neerslagstations worden gepubliceerd in het door het KNMI uitgegeven Maandoverzicht neerslag en verdamping in Nederland (MONV).

Let op: de neerslagsom van het KNMI-neerslagstation De Bilt kan afwijken van de som zoals gemeten op het KNMI-hoofdstation De Bilt. Dit komt door het verschil in aftaptijd (00-24 UT versus 08-08 UT), de verschillende waarneemlocaties en verschillende meetapparatuur.

Uitleg grafieken lopende jaar 

Grafiektype dagwaarden (temperatuur)

De zwarte lijn toont de gemeten temperatuur in het lopende jaar. U kunt kiezen uit grafieken van de gemiddelde, maximum- en minimumtemperatuur. De rode lijn geeft (per datum) de hoogste temperatuur die gemeten is vanaf 1901. De blauwe lijn de laagste temperatuur. De groene lijn is het 31-daagse voortschrijdende gemiddelde, gemiddeld over het tijdvak 1991-2020.

Grafiektype decadewaarden (temperatuur, neerslag, zonneschijn)

De zwarte lijn toont het berekende decadegemiddelde (temperatuur) of decadesom (neerslag, zonneschijn). Decade I = dag 1 tot en met 10, decade II = dag 11 tot en met 20, decade III = dag 21 tot en met het einde van de maand. De rode lijn geeft per decade het hoogste gemiddelde/som sinds 1901. De blauwe lijn de laagste. De groene lijn presenteert de langjarige decadegemiddelden (tijdvak 1991-2020).
De grafieken worden iedere dag bijgewerkt. Zolang een decade nog niet is afgesloten geeft de zwarte lijn het lopende gemiddelde voor die decade (‘tot en met gisteren’). Bij de zonneschijnduur en neerslaghoeveelheid wordt in dat geval de sommatie gegeven tot en met gisteren.

Lopend temperatuurgemiddelde

De rode lijn toont de gemeten etmaalgemiddelde temperaturen in het lopende jaar. Het voortschrijdende gemiddelde (blauwe lijn) wordt berekend met een 'venster' van 15 dagen aan beide kanten van de datum waarvoor het gemiddelde wordt gegeven. In andere woorden: het gemiddelde van 16 maart wordt bepaald uit een middeling over het tijdvak van 1 maart (16 maart -15 dagen) tot en met 31 maart (16 maart +15 dagen).

De meest recente datum in de grafiek is gisteren (dag -1). Op deze dag zal het voortschrijdend gemiddelde niet berekend zijn uit 31 dagen, het is immers niet mogelijk om het gemiddelde over de 15 dagen in de toekomst te berekenen. Het voortschrijdend gemiddelde wordt dan berekend uit de meest recente 16 dagen (de dag zelf -15 dagen). Op dag -2 is het gemiddelde berekend over de dag zelf, -15 en +1 dagen; totaal 17 dagen. Op dag -5 over de dag zelf, -15 en +4 dagen; totaal 20 dagen. Op dag -16 wordt 31 dagen bereikt. Hieruit volgt dat waarde die in de grafiek wordt getoond tussen gisteren en -16 dagen niet stabiel hoeft te zijn, de waarde wordt immers iedere dag herberekend over steeds meer dagen totdat de 31 dagen bereikt zijn.

Lopende temperatuuranomalie

In de grafiek wordt het berekende 31-daagse voortschrijdende temperatuurgemiddelde per dag afgezet tegen het langjarige gemiddelde (1991-2020) van het 31-daags voortschrijdende gemiddelde. Een rode kleur geeft een postieve afwijking t.o.v. het langjarige gemiddelde, een blauwe kleur een negatieve afwijking. Het voortschrijdende gemiddelde wordt berekend met een 'venster' van 15 dagen aan beide kanten van de datum waarvoor het gemiddelde wordt gegeven. In andere woorden: het gemiddelde van 16 maart wordt bepaald uit een middeling over het tijdvak van 1 maart (16 maart -15 dagen) tot en met 31 maart (16 maart +15 dagen).

De meest recente datum in de grafiek is gisteren (dag -1). Op deze dag zal het voortschrijdend gemiddelde niet berekend zijn uit 31 dagen, het is immers niet mogelijk om het gemiddelde over de 15 dagen in de toekomst te berekenen. Het voortschrijdend gemiddelde wordt dan berekend uit de meest recente 16 dagen (de dag zelf -15 dagen). Op dag -2 is het gemiddelde berekend over de dag zelf, -15 en +1 dagen; totaal 17 dagen. Op dag -5 over de dag zelf, -15 en +4 dagen; totaal 20 dagen. Op dag -16 wordt 31 dagen bereikt. Hieruit volgt dat waarde die in de grafiek wordt getoond tussen gisteren en -16 dagen niet stabiel hoeft te zijn, de waarde wordt immers iedere dag herberekend over steeds meer dagen totdat de 31 dagen bereikt zijn.

Niet gevonden wat u zocht? Zoek meer achtergrond artikelen