Herfst 2017: (september, oktober, november)

Zacht, vrij nat en normale hoeveelheid zon

Met in De Bilt een gemiddelde temperatuur van 11,4°C tegen 10,6°C normaal was de herfst zacht en eindigt daardoor bij de tien warmste sinds 1901. Dit kwam vooral voor rekening van de maand oktober, die met een gemiddelde temperatuur van 13,3°C tegen normaal 10,7°C bij de vier warmste oktobermaanden sinds 1901 eindigde. Ook november was vrij zacht met gemiddeld 7,3°C tegen normaal 6,7°C. September was daarentegen juist een koele maand met 13,7°C tegen normaal 14,5°C.

De herfst ging met een koele en wisselvallige september van start. Alleen aan het begin en einde van de maand liep de temperatuur in delen van het land nog op tot boven de 20°C (‘warme dag’). Oktober ging met temperaturen rond normaal van start. Vanaf de 10e kwam het land echter onder invloed van een hogedrukgebied boven het midden van Europa en werd het met een zuidelijke stroming zacht en zonnig weer. De hoogste temperatuur van de herfst werd dan ook niet in september, maar in oktober geregistreerd: een zomerse 25,5°C op 16 oktober in Eindhoven en Maastricht. In De Bilt kwam de temperatuur niet boven de 25,0°C  en daarmee eindigde de herfst zonder zomerse dagen (maximumtemperatuur 25,0°C of hoger). Normaal telt de herfst er nog twee. De herfst telde tien warme dagen (maximumtemperatuur 20,0°C of hoger) tegen normaal twaalf.   

Pas op 20 oktober kwam er een einde aan het nazomerweer en werd het wisselvalliger. Aan het einde van de maand draaide de wind naar noordwest en daalde de temperatuur door de aanvoer van koelere lucht tot onder normaal. Ook in november zorgde de noordwestenwind voor enkele koude perioden. De temperatuur dook op 6 en 7 november voor het eerst deze herfst onder het vriespunt met in Woensdrecht en Volkel de laagste temperatuur van deze herfst: -3,4°C. Van 21 tot en met 23 november was het juist zeer zacht. De temperatuur steeg door een zuidelijke aanvoer tot ruim 5,5°C boven normaal. In Eindhoven werd het op 23 november 16,0°C. De laatste week van de herfst dook de temperatuur weer omlaag, met in de nachten lokaal vorst. De herfst telde in totaal in De Bilt vier vorstdagen (minimumtemperatuur onder 0,0°C) tegen zeven normaal.   

Met gemiddeld over het land 277 mm neerslag tegen een langjarig gemiddelde van 243 mm verliep de herfst vrij nat. Vooral september was nat, met gemiddeld 134 mm neerslag tegen 78 mm normaal. Oktober ging door het mooie nazomerweer als vrij droog de boeken in met 64 mm neerslag tegen 83 mm normaal. November eindigde rond de normale waarde voor de tijd van het jaar met 79 mm.

De verschillen in het land waren echter groot. Buien die vanaf de Noordzee werden aangevoerd zorgden ervoor dat het vooral in de  noordwestelijke kustprovincies nat was. Op KNMI station Berkhout viel de meeste neerslag: 407 mm, bijna 150 mm meer dan normaal in de herfst en een hoeveelheid die normaal gesproken in een half jaar valt. In het zuidoosten van het land was het daarentegen iets droger dan normaal met in Ell de minste neerslag, 163 mm.

De herfst telde drie herfststormen. Op 13 september trok de eerste over het land. In het Waddengebied was  korte tijd zelfs sprake van een zware storm (windkracht 10), met windstoten van 110 tot 120 km/uur. Op 5 oktober trok een klein, actief lagedrukgebied noord van de Wadden oostwaarts en veroorzaakte in het noorden windkracht negen en zeer zware windstoten van 100 tot ca. 115 km/uur. Ook tijdens de nacht van 28 op 29 oktober waaide het korte tijd stevig, met name in het noordoostelijk kustgebied. De windstoten liepen daar op tot ca. 95-105 km/uur.

Opmerkelijk deze herfst was ook de langdurige neerslag op 8 en 9 september. Op sommige plaatsen viel gedurende deze twee etmalen 75 tot 100 mm regen. Op 25 november viel lokaal de eerste natte sneeuw.

Het aantal uren zonneschijn lag met gemiddeld over het land 330 uur rond het langjarig gemiddelde van 320 uur. September was aan de zonnige kant, vooral in het zuidwestelijk kustgebied. Oktober en november weken niet veel af van het langjarig gemiddelde. Met de meeste neerslag in de noordelijke helft van het land was het daar ook het somberst. Op KNMI station Eelde scheen de zon het minst: 295 uur. Het zonnigst was het in Eindhoven met 370 uren zon. In De Bilt scheen de zon 318 uur tegen 314 uur normaal.

Normaal=het langjarig gemiddelde over het tijdvak 1981-2010

De Bilt, 5 december 2017/Carine Homan