Het kan nog groener en dat is goed nieuws

Met de lente komen de bladeren aan de bomen. Uit satellietmetingen blijkt dat sinds 1982 wereldwijd het totale bladerdek met vijf keer het oppervlak van de EU is toegenomen. De voornaamste oorzaak is dat planten beter groeien door de toename van CO2 in de atmosfeer. Maar ook herbebossingsprojecten dragen inmiddels substantieel bij.

CO2-bemesting

Groene bladeren gebruiken energie uit zonlicht om via fotosynthese atmosferisch CO2 chemisch te combineren met water en voedingstoffen uit de bodem tot suikers. Hogere concentraties CO2 bevorderen plantengroei, ook wel CO2-bemesting genoemd. Sinds begin jaren 80 van de vorige eeuw is de CO2-concentratie gestegen van 340 ppm tot 411 ppm (parts per million). Uit studies met computermodellen blijkt dat CO2-bemesting bijna driekwart van de vergroening tussen 1982-2009 verklaart. 

Water en voedingstoffen

De CO2 bemesting draagt bij aan vergroening zolang het planten niet ontbreekt aan voedingsstoffen in de grond en water. Een recente studie in Science concludeert dat sinds 1982 het effect van CO2 bemesting op de vergroening door gebrek aan voedingsstoffen en water gehalveerd is.

Herbebossing

De afname van het CO2 bemesting effect wordt deels gecompenseerd door herbebossingsprojecten en intensievere landbouw. Over het tijdvak 2000-2017 wordt een derde van de vergroening inmiddels hieraan toegeschreven. Met name China en India nemen hiervan een groot deel voor hun rekening. Ook in Afrika in de Sahel is met de Great Green Wall een groot herbebossingsproject van start gegaan om verwoestijning tegen te gaan.

Effecten meer bos

Mits goed uitgevoerd helpt herbebossing klimaatverandering tegen te gaan, biodiversiteit in stand te houden en zorgen bomen en bossen voor een aangenamere leefomgeving en voedsel. Permanente bossen halen netto CO2 uit de lucht. Dat tempert de CO2 stijging en dus de wereldwijde opwarming. Bovendien koelen ze het landoppervlak door meer verdamping en verkoelende wind aan de grond. Herbebossen kost tijd. Bestaande bossen conserveren en stoppen met de extra uitstoot van CO2 zijn snellere methodes om de mondiale opwarming tegen te gaan en de afname in biodiversiteit af te remmen.

Ruimte voor bossen

Het totale oppervlakte bos kan wereldwijd naar schatting met 25% toenemen

Uit satelliet inventarisaties blijkt dat er nog een enorm potentieel is om bomen te planten (zie figuur hieronder). Het totale oppervlakte bos kan wereldwijd naar schatting met 25 procent toenemen, rekening houdend met bestaande bebouwing en bos- en landbouwgebieden. Ook in Nederland is er meer ruimte voor bossen. In een visie voor Nederland in 2120 voorziet universiteit Wageningen een verdubbeling van het bosoppervlak in een duurzamer en klimaatbestendiger inrichting van ons land.
 

KNMI-klimaatbericht door Frank Selten