Kopzorgen van het weer

Een nat pak of tegen de wind in trappen. Het zijn fysieke ongemakken waar we na een lange, droge zomer weer aan moeten wennen. Maar voor migrainepatiënten zorgt het herfstweer mogelijk voor meer kopzorgen. Recente onderzoeken suggereren dat plotselinge luchtdrukdalingen een migraineaanval kunnen uitlokken. En plotselinge luchtdrukdalingen blijken in Nederland met name voor te komen in de herfst en winter.

Migraine na plotselinge luchtdrukdalingen van meer dan 6 hPa 

In Japans onderzoek wordt een verband gevonden tussen plotselinge drukdalingen van 6 hPa of meer en migraineaanvallen op momenten dat de luchtdruk al laag is, minder dan de 'standaardatmosfeer' van 1013 hPa. Dit komt relatief vaak voor tijdens stormachtig weer. In Japan gaan zulke drukdalingen vaak voorafgaand aan een tyfoon.  

Twee voorbeelden van neuroloog Michel Ferrari. Tijdens een lezing voor kinderen vertelde een jongen van 8 jaar dat “zijn moeder net een weervrouwtje was”. Telkens als zij migraine kreeg, ging het daarna stormen. Een ander voorbeeld. De weersverwachtingen waren in de jaren zeventig nog niet zo goed als nu. Daarom werd de vader van een kennis regelmatig op zaterdag gebeld door een bevriend aannemer: “Heb je koppijn? Ja? Dan wachten we nog even met asfalteren maandag." Je kon er de barometer mee ijken. 

Zenuwcellen zijn mogelijk gevoelig voor luchtdrukdalingen 

Veel is nog onbekend over hoe luchtdruk op het menselijk lichaam inwerkt. Maar er zijn vermoedens dat de werking van zenuwcellen verandert als de druk plotseling daalt. Dan kan een specifiek soort elektrische activiteit zich uitbreiden over de hersenen en pijnbeleving via allerlei biologische ketenreacties verergeren bij een bepaalde groep patiënten die hier gevoelig voor is.  

Plotselinge drukdalingen in Nederland vooral in herfst en winter 

We hebben onderzocht hoe vaak dergelijke luchtdrukdalingen in Nederland voorkomen en dit ook per seizoen uitgesplitst. Hiervoor zijn de luchtdrukmetingen van weerstation De Bilt bekeken voor de periode van 1991 tot augustus dit jaar. Deze luchtdrukvariaties zijn representatief voor heel Nederland. 

Heel specifiek tellen we het aantal keer dat de luchtdruk 6 hPa of meer daalt in zes uur tijd. En dat alleen als de luchtdruk lager is dan 1013 hPa. In de periode van 1991 tot 1 september 2022 blijken dergelijke luchtdrukdalingen gemiddeld twintig keer voor te komen per jaar (figuur 1). Migrainepatiënten die hier gevoelig voor zijn, kunnen hier dus last van hebben. Verreweg de meeste gevallen treden op in de herfst en de winter en dat hangt natuurlijk samen met het meer wisselvallige weer in deze seizoenen.