Bos met rijp
Foto: Jeroen Schouten

Koudste dagen warmen het snelst op

12 januari 2024

De opwarming van Nederland is niet voor alle dagen van het jaar gelijk. Voor de koudste winterdagen is de trend ruim twee keer zo groot als de trend in de wintergemiddelde temperatuur. De stookkosten gaan daarmee omlaag, maar de schaatsen blijven vaker in het vet.

Hoe snel warmt Nederland op?

Nederland warmt in alle seizoenen op. De jaargemiddelde temperatuur in De Bilt stijgt in de afgelopen 30 jaar met gemiddeld 0,4 graden per 10 jaar (afbeelding 1). Dat is ruim twee keer zo veel als de toename van de wereldgemiddelde temperatuur in dezelfde periode. De winter warmt nog iets sneller op: 0,5 graden per 10 jaar. De opwarming is echter niet voor alle winterdagen gelijk. Voor de koudste dag van het jaar is de trend 1,1 graden per 10 jaar, dus ruim twee keer zo veel als de trend in het wintergemiddelde.  

 

 

Lijngrafiek van de waargenomen temperaturen in De Bilt, jaargemiddeld, wintergemiddeld en de koudste dag van het jaar. Van 1901 tot nu.
Afbeelding 1. Waargenomen temperaturen in De Bilt, jaargemiddeld, wintergemiddeld en de koudste dag van het jaar. Dikke lijnen geven de trend weer. ©KNMI.
Lijngrafiek van de waargenomen temperaturen in De Bilt, wintergemiddeld en de koudste dag van het jaar. Dikke lijnen geven de trend weer.  Voor de toekomst tot 2100 zijn de trendlijnen weergegeven volgens het hoge en het lage KNMI'23-scenario.
Afbeelding 2. Waargenomen temperaturen in De Bilt, wintergemiddeld en de koudste dag van het jaar. Dikke lijnen geven de trend weer. De waargenomen trendlijn na 2005 is voorlopig, de komende jaren kunnen de trendlijn nog aanpassen. Voor de toekomst zijn de trendlijnen weergegeven volgens het hoge en het lage KNMI'23-scenario. ©KNMI.

En in de toekomst? 

Afbeelding 2 laat zien hoe de trendlijnen volgens de KNMI'23-klimaatscenario's doorlopen tot 2100. In het lage scenario stijgt de wintertemperatuur tot 2100 met +0,6 ℃, in het hoge met +3,8 ℃. De koudste dagen warmen harder op, +1,3 ℃ in het lage, en maar liefst +5,0 ℃ in het hoge scenario. In het hoge scenario gaan we ervanuit dat we intensief fossiele brandstoffen blijven gebruiken, in het lage gaan we snel over op andere energiebronnen en gaan we netto CO2 uit de lucht halen. 

Volgens de klimaatmodellen waarop de scenario's gebaseerd zijn, is een deel van de snelle opwarming van de koudste dagen in de waarnemingen te wijten aan een toevallige reeks van milde winters. Zo'n periode zagen we ook tussen 1997 en 2012, waarin de etmaalgemiddelde temperatuur niet onder de −10 °C kwam. We verwachten dat strenge vorst in deze en/of in de komende winters de waargenomen trendlijn nog naar beneden zal bijstellen.

 

KNMI-klimaatbericht door Peter Siegmund

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Minder bewolking was belangrijke factor in recordwarmte 2023

    In 2023 bereikte de wereldgemiddelde temperatuur een recordhoogte. Rekening houdend met alle beke...

    18 december 2024 - Klimaatbericht
  2. Zonnestraling in december vergeleken met juni

    December is de donkerste maand van het jaar, met de laagste zonnestand en de kortste dagen. De ho...

    13 december 2024 - Klimaatbericht
  3. Klimaatwetenschap in de rechtszaal

    Vandaag is het de dag van de mensenrechten. Het recht op leven, gezondheid, eigendom en wonen sta...

    10 december 2024 - Klimaatbericht
  4. KNMI klimaatgedicht

    KNMI klimaatgedicht 2024

    05 december 2024 - Klimaatbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten