Ongeveer 20 procent van alle land op Aarde is permanent bevroren, met name uitgestrekte gebieden in Canada en Siberië grenzend aan het noordpoolgebied. Deze bevroren grondlaag, ook wel permafrost genoemd, kan wel tientallen meters dik zijn. Permafrost smelt momenteel weg vanwege de razendsnelle opwarming van het noordpoolgebied, waardoor broeikasgassen als methaan vrijkomen en lokale infrastructuur zoals gebouwen en wegen in de zompige bodem wegzakken.
De opwarming van het noordpoolgebied gaat samen met een sterke toename in neerslag (tot wel 60 procent in 2100). De oorzaak is dat vochtigere winden meer waterdamp aanvoeren en in het noordpoolgebied zelf meer zeewater verdampt door terugtrekkend zee-ijs. Vanwege de oplopende temperaturen valt de neerslag in het noordpoolgebied steeds vaker in de vorm van regen. Het regenwater is relatief warm en zorgt ervoor dat regen het afsmelten van permafrost nog verder versnelt. Er is dus sprake van een dubbele dreiging: door zowel de opwarming zelf als de daaruit voortvloeiende toenemende regenval smelt de permafrost. Berekeningen met klimaatmodellen laten zien dat een aanzienlijk deel van de gebieden met permafrost in 2100 ontdooid zullen zijn.
Een recente studie laat zien dat episodes met extreme regenval buitenproportioneel bijdragen aan het afsmelten van permafrost. Een zomerseizoen met een verdubbeling van de neerslag ten opzichte van normaal leidde tot een toename van 35% in de diepte tot waar de grond ontdooit. Schrikbarender was dat het effect van dit ene natte seizoen nog jaren later merkbaar was, en dat dit het opnieuw bevriezen van de grond in de herfst en winter uitstelt (figuur 1). Omdat niet alleen de gemiddelde regenval zal toenemen, maar ook de jaar tot jaar variaties daarin, zullen jaren met extreme regenval steeds vaker voorkomen. Dit zal uiteindelijk leiden tot een toename van de langjarige effecten op permafrost en een verdere versnelling van de afsmelting van permafrost. Hieruit blijkt dat permafrost vermoedelijk nog veel sneller zal afnemen dan op basis van alleen de temperatuurstijging mag worden verwacht.
Aan het eind van de winter bereikt het Arctische zee-ijs zijn jaarlijkse maximum. Dit jaar gebeur...
16 april 2025 - Klimaatbericht2024 was het warmste jaar in Europa sinds het begin van de metingen. We hebben de langste hittego...
15 april 2025 - KlimaatberichtZondag lopen duizenden mensen de Rotterdam Marathon. Ik ook. Weer of geen weer. Lopers beweren va...
11 april 2025 - KlimaatberichtMaart was uitzonderlijk zonnig en zacht en er viel nauwelijks regen. Op maar liefst zes dagen lie...
09 april 2025 - Klimaatbericht