Tropomi ziet de bronnen van methaan

De hoeveelheid methaan in de atmosfeer neemt gestaag toe. Vooral door het nog steeds toenemend gebruik van fossiele brandstoffen en ook door de toename van veeteelt overal in de wereld. Hierdoor wordt het broeikaseffect sterker. De extra uitstoot is jaarlijks ongeveer anderhalf keer de natuurlijke uitstoot. Echter, er is nog onzekerheid over waar precies de meeste methaanuitstoot plaatsvindt. Met de lancering van het Nederlandse satellietinstrument Tropomi in 2017 is de zoektocht naar de exacte locatie van de bronnen van methaan ingezet.

Methaangas bekend in allerlei gedaanten

Bij de gas- en oliewinning lekken aanzienlijke hoeveelheden methaan weg naar de atmosfeer

Methaangas kennen we als het aardgas dat we thuis gebruiken voor de cv-ketel en om mee te koken, en waarmee in grote turbines elektriciteit wordt opgewekt. Ook is methaan het gas dat vrijkomt als bubbels in zuurstofarm stilstaand water. Dit moerasgas wordt geproduceerd door specifieke methaanbacteriën. Deze kunnen ook in afvalbergen leven en in de magen van de koe. Het verteren van gras leidt tot het veelvuldig boeren door koeien van methaangas. Tenslotte lekken ook bij de gas- en oliewinning aanzienlijke hoeveelheden methaan weg naar de atmosfeer.

Gebieden olie- en gaswinning vanuit ruimte te zien

De laatste meetresultaten van Tropomi geven inzicht in de uitstoot van methaan op enkele grote winlocaties voor olie en gas. De belangrijke wingebieden in de Verenigde Staten zijn vanuit de ruimte terug te vinden aan de hand van de hoeveelheid methaan. Onder andere grote gebieden in Texas springen er uit (figuur 1). Dit blijkt uit een studie van  de universiteit van Colorado in samenwerking met het KNMI. De studie toont aan dat niet alleen grote lekkages, maar ook de reguliere olie- en gaswinning nu van dag tot dag vanuit de ruimte kan worden gemeten. Figuur 2 toont als voorbeeld een meting op één dag boven de grote olie- en gasgebieden in Texas. Metingen vanuit de ruimte aan de hoeveelheid methaan die vrijkomt bij de reguliere olie- en gaswinning waren tot voor kort nog ondenkbaar.

Verder terugbrengen van de methaanuitstoot

In Nederland is de uitstoot van methaan sinds 1990 ruwweg gehalveerd

Het in kaart brengen van de grootste fossiele methaanbronnen helpt landen wereldwijd om de methaanuitstoot verder te beperken. Dit is nodig om te kunnen voldoen aan de afspraken in het klimaatakkoord van Parijs. In Nederland is onder andere in de industrie en via het afvalbeleid de uitstoot van methaan sinds 1990 ruwweg gehalveerd.

KNMI-Klimaatbericht door Michiel van Weele, Jos de Laat en Pieternel Levelt