Deze maand zijn de KNMI'23-klimaatscenario's uitgebracht. De klimaatverandering die we nu meemaken zet de komende tientallen jaren door. Met grote impact op Nederland. Rijkswaterstaat beheert en ontwikkelt de rijkswegen, -vaarwegen en -wateren en zet zich in op een duurzame leefomgeving om Nederland veilig, leefbaar en bereikbaar te houden. De nieuwe klimaatscenario's zijn daarbij onmisbaar.
Als beheerder van water, wegen en vaarwegen ziet Rijkswaterstaat dat onze infrastructuur door het veranderende klimaat minder goed kan gaan functioneren. Zo heeft hitte effect op beweegbare bruggen. Door de hoge temperaturen zet het materiaal uit waardoor bruggen moeite kunnen hebben met open of dicht gaan.
Droogte kan leiden tot lage rivierstanden met gevolgen voor de scheepvaart. Bij droogte ontstaan er vaker bermbranden en wordt de waterkwaliteit slechter. Bij wateroverlast door hoosbuien kunnen wegen en tunnels onderlopen. Dit alles kan gevolgen hebben voor de bereikbaarheid en veiligheid van de infrastructuur. Daarnaast heeft de zware neerslag in Zuid-Limburg in juli 2021 laten zien hoe groot de impact van overstromingen kan zijn op de samenleving.
Met de KNMI-klimaatscenario's worden toekomstige rivierstanden doorgerekend en geanalyseerd. Wat betekent dit voor de bescherming tegen hoogwater? En wat betekent zeespiegelstijging voor onze dijken?
Klimaatscenario’s worden ook gebruikt voor stresstesten en de knelpuntanalyse. In een klimaatstresstest wordt gekeken waar er mogelijk kwetsbaarheden zitten binnen een gebied. Hoe gevoelig is een weg bijvoorbeeld voor extreem weer? Rijkswaterstaat kijkt in de stresstesten niet alleen naar wateroverlast en overstromingen maar ook naar de effecten van hitte en droogte. De knelpuntanalyse is een manier om inzicht te krijgen in wat de risico’s zijn – nu en in de toekomst - in onze zoetwatervoorziening. Deze analyse levert belangrijke informatie voor bijvoorbeeld het Deltaprogramma Zoetwater.
Verder worden de klimaatscenario's ook gebruikt om te komen tot nieuwe of geactualiseerde normen, kaders en richtlijnen voor het bouwen en onderhouden van onze infrastructuur. Hierbij gaat het om de hoofdwegen, -vaarwegen als -watersystemen.
De voorbereiding hierop is soms een ingewikkelde puzzel, bijvoorbeeld bij droogte. Volgens het hoge en droge KNMI'23-klimaatscenario (Hd) neemt het gemiddelde neerslagtekort in 2050 mogelijk toe met 35 procent. Dit betekent dat de droogte zoals we die in 2018 hebben meegemaakt tegen die tijd aanzienlijk minder uitzonderlijk is dan nu. Door tijdig maatregelen te nemen, kunnen we ervoor zorgen dat in 2050 voldoende zoetwater beschikbaar blijft in een droge periode.
Het hangt van veel dingen af welke maatregelen dat zijn. Hoe is het water verdeeld over het land? Hoeveel neerslag valt er en waar? Hoe gaan buurlanden zoals België en Duitsland met water om? Ook is het relevant om te weten hoeveel water er gebruikt wordt en wat de waterkwaliteit is. Zuinig met water omgaan is hierin belangrijk. Voor de landbouw en voor de natuur kan het schadelijk zijn als door verdroging bijvoorbeeld het grondwater zouter wordt door binnendringend zeewater.
Rijkswaterstaat kan maatregelen nemen, zo kan er bijvoorbeeld meer water worden vastgehouden. Het verhoogde waterpeil in het IJsselmeer en Markermeer van afgelopen voorjaar en zomer is hier een voorbeeld van. Daarnaast kan Rijkswaterstaat door het efficiënter bedienen van sluizen verzilting beperken, maar hier zitten wel gevolgen voor de scheepvaart aan. Er zijn ook maatregelen die door vervoersbedrijven of burgers genomen kunnen worden. Er kan gekozen worden voor andere vervoersmiddelen of ze kunnen zichzelf beter voorbereiden qua planning.
Klimaatverandering en klimaatadaptatie zijn belangrijke onderwerpen voor Rijkswaterstaat om goed voorbereid te zijn op de toekomst. De uitdaging de komende jaren is om antwoorden te vinden op de adaptatieopgave waar Nederland voor staat. Dit doet Rijkswaterstaat op basis van de beste kennis en kunde die we voorhanden hebben. De nieuwe klimaatscenario’s zijn hiervoor belangrijk.
We moeten vragen beantwoorden als: wat verstaan we precies onder klimaatbestendig? Hoe ver moeten we gaan om hinder door extreem weer te voorkomen en wat krijgt daarbij prioriteit? Hoe richten we ons land in? Rijkswaterstaat kan en doet dat niet alleen. De politiek, de beleidsmakers van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, andere overheden en kennisinstellingen - waaronder het KNMI - maar ook de gebruikers zoals het bedrijfsleven en burgers spelen daarin een belangrijke rol.
In het Limburgse Horst is een nieuw automatisch weerstation geïnstalleerd door het KNMI. De verwa...
20 november 2024 - Nieuwsbericht2024 wordt vrijwel zeker het warmste jaar ooit gemeten. Waar we vorig jaar nog net onder de 1,5 g...
19 november 2024 - KlimaatberichtIn slechts tien dagen tijd hebben vier tyfoons de Filipijnen getroffen. Dit is een unieke gebeurt...
19 november 2024 - NieuwsberichtDe herfst is in volle gang: de dagen worden snel korter en de bladeren vallen van de bomen. De te...
13 november 2024 - Klimaatbericht