Wereldtemperatuur 2020 op eerste of tweede plaats

De Wereld Meteorologische Organisatie concludeert uit vijf verschillende datasets dat de gemiddelde wereldtemperatuur van 2020 op een (gedeelde) eerste of tweede plaats uitkomt. In Europa wordt 2020 veruit het warmste jaar met 0,4 °C bovenop topjaar 2019.

Verschillen tussen de vijf datasets

Elk jaar medio januari maken klimatologische diensten wereldwijd de balans op van de wereldtemperatuur van het afgelopen jaar. Hun datasets bestaan uit metingen op landstations en boeien op zee, gecombineerd met satellietmetingen en modelbenaderingen voor tussenliggende gebieden en tijden. Als overkoepelende VN-organisatie op het gebied van weer en klimaat, combineert en vergelijkt de WMO de verschillende datasets in hun publicaties over het klimaat. De wereldtemperatuur van 2020 is 14,9 °C en 1,2 (± 0,1) °C boven de pre-industriële (1850-1900) waarde (figuur 1). Onderlinge verschillen vallen volgens WMO binnen de meetonzekerheid.

Een (gedeelde) eerste plaats met 2016 wordt berekend door NASA  en het Europese Copernicus. Een tweede plaats wordt berekend door het Britse Met Office en de National Oceanic and Atmospheric Administration in de VS. De Japanse Meteorological Agency plaatst 2020 op de derde plaats. De verschillen worden bijvoorbeeld veroorzaakt door hoe het gebrek aan meetstations op de polen wordt behandeld. De onzekerheid (± 0,1 °C) in de uitkomsten wordt ook veroorzaakt door veranderingen in de tijd van de positie van weerstations of meetmethode.

Europa en het hoge noorden warmer dan gemiddeld

In figuur 2 is de temperatuurafwijking te zien van 2020 ten opzichte van 1981-2010. Wereldgemiddeld is dit 0,6 °C en voor Europa is dit 1,6 °C. Europa was in 2020 0,4 °C warmer dan topjaar 2019. De grootste temperatuurafwijkingen kwamen voor in het noorden van Siberië en in de poolregio met 3 tot 6 °C. Sommige maanden waren daar tot 8 °C warmer.

Afkoelende fenomenen verliezen mogelijk van de opwarmende trend

Experts van de verschillende instituten vermelden afwezigheid van El Niño (reden van warm 2016) en aanwezigheid van een lichte La Niña (afkoelend effect), wat reden had kunnen zijn voor een koeler 2020. Dat 2020 toch een topjaar is geworden, kan gerelateerd worden aan door de mens veroorzaakte klimaatverandering met een opwarming van 0,1-0,3 °C per 10 jaar. De laatste zes jaren zijn de warmste geweest (figuur 1). De circa zeven procent verminderde CO2 uitstoot door Covid-19 is te kortdurend om invloed te hebben op de concentratie of wereldtemperatuur en is mogelijk teniet gedaan door de CO2 emissie van de grote natuurbranden in Australië en Siberië (figuur 3).

 

KNMI-klimaatbericht door Anika Hoekstra