Winter een van de zachtste in ruim 300 jaar

De afgelopen winter was een van de zachtste sinds het begin van de metingen ruim 300 jaar geleden. Oorzaak van de bijna recordzachte winter was de voortdurende aanvoer van zeer zachte lucht uit het zuidwesten. In heel Europa zat de wind opvallend vaak in de zuidwesthoek.

Alleen begin januari draaide de wind in onze contreien naar oostelijke richtingen waardoor het met name in het noordoosten van Nederland een weekje tot vorst kwam. Op grotere hoogte werd echter nog altijd zachte lucht aangevoerd wat in de noordelijke helft van het land leidde tot langdurige gladheid door ijzel. De overlast was groot: veel wegen waren dagen achtereen onbegaanbaar en de ijsafzetting leidde tot stroomonderbrekingen. Voor een deel van het land gold een aantal dagen code rood, de hoogste weerwaarschuwing die het KNMI kan geven. De ijzel begin dit jaar was in Nederland de meest opmerkelijke weersituatie van deze winter. De ijslaag werd zo dik dat op een aantal straten in de noordelijke provincies zelfs kon worden geschaatst.

Afgezien van de ijzel leverde de winter weinig winterse perikelen op. Alleen in het noordoosten lag half januari een sneeuwdek van ongeveer 10 cm dat een week stand hield.  

Extreem zacht

Met gemiddeld 6,3 graden in De Bilt tegen 3,4 graden normaal (gemiddeld over het tijdvak 1981-2010) komt de winter van 2016 op de tweede plaats van de zachtste winters sinds 1706. Alleen de winter van 2007 was met 6,5 graden nog iets zachter. Vooral december was onvoorstelbaar zacht. Het maandgemiddelde (9.6 graden) lag zelfs meer dan twee graden boven het vorige decemberrecord (7,3 graden in 1974).

Op sommige dagen was het zeker tien graden warmer dan normaal. In december kwam de temperatuur in De Bilt op geen enkele dag onder nul. Een volledig vorstvrije december was niet eerder voorgekomen. Het KNMI telde deze winter 21 vorstdagen tegen 38 vorstdagen normaal. IJsdagen waarop het de hele dag blijft vriezen kwamen in De Bilt niet voor. De hoeveelheid neerslag was vrijwel normaal voor de drie wintermaanden. December was droog, maar januari en februari leverden meer neerslag op dan gewoonlijk.

Niet alleen in Nederland maar in hele vasteland van Europa was de winter uitgesproken zacht. Op grote schaal sprong vooral december eruit met gemiddeld over hele continent een vrijwel even grote afwijking van de temperatuur als in de recordzachte december van 2006. Onderzoek wijst uit dat de overheersende aanvoer van zachte lucht uit het zuidwesten in heel Europa de drijvende factor was achter deze bijzondere winter.