Sneeuwklokjes
Foto: Raymond Sluiter

Zigzaggend naar de zomer

15 februari 2024

De dagen worden langer en af en toe lijkt er door het zachte weer wel voorjaar in de lucht. Maar de overgang van de winter naar de zomer verloopt grillig, van dag tot dag gaat de temperatuur nauwelijks vaker omhoog dan omlaag en de stapjes omhoog zijn niet veel groter dan de stapjes omlaag. Toch gaat de temperatuur van de winter naar de zomer uiteindelijk tientallen graden omhoog. Hoe zit dat?

Van de koudste naar de warmste dag 

We bekijken de verandering van dag tot dag van de etmaalgemiddelde temperatuur in De Bilt in de periode 1991-2020. Dat doen we tussen de koudste dag van de winter en de warmste dag van de zomer daarop. Afbeelding 1 toont bijvoorbeeld de temperatuur in de laatste winter en zomer van deze periode. De temperatuur gaat omhoog van 0°C op 28 december 2019, de koudste dag van die winter, naar 27°C op 11 augustus 2020, de warmste dag van die zomer.  

Gemiddeld over 1991-2020 is 13 januari de koudste en 15 juli de warmste dag. De temperatuur gaat in deze periode van ongeveer een half jaar gemiddeld 31°C omhoog. Van dag tot dag gaat de temperatuur echter bepaald niet geleidelijk omhoog, maar in vele kleine stapjes, zowel omhoog als omlaag. Hoe groot zijn deze stapjes, en hoe vaak gaan ze omhoog en omlaag? 

Lijngrafiek van de temperatuur in De Bilt van oktober 2019 tot en met september 2020
Afbeelding 1. Etmaalgemiddelde temperatuur in De Bilt van oktober 2019 tot en met september 2020. De verandering in de temperatuur van dag tot dag bekijken we in dit bericht tussen de koudste dag van de winter en de warmste dag van de opvolgende zomer (rode deel van de grafiek). ©KNMI
Staafdiagram van het aantal dagen waarop de temperatuur een bepaald aantal graden daalt of stijgt in de periode tussen de koudste winterdag en de warmste zomerdag. De grootste verandering in etmaalgemiddelde temperatuur is 7 graden.
Afbeelding 2. Aantal dagen waarop de temperatuur een bepaald aantal graden daalt of stijgt in de periode tussen de koudste winterdag en de warmste zomerdag. Dit is gedaan voor de etmaalgemiddelde temperatuur in De Bilt en voor ieder jaar in de periode 1991-2020. De grafiek toont het gemiddelde aantal over deze 30 jaar. ©KNMI

Temperatuur gaat bijna net zo vaak omlaag als omhoog 

De temperatuur neemt iets vaker toe dan af, maar het verschil is klein. Dat zie je als je telt hoe vaak de temperatuur een bepaald aantal graden daalt of stijgt (afbeelding 2). Toenames en afnames in temperatuur kleiner dan 2°C per dag komen even vaak voor, maar bij grotere veranderingen is er iets vaker sprake van een toename. De temperatuur gaat omhoog op 52 procent en omlaag op 48 procent van de dagen. De stapjes omhoog zijn gemiddeld +1,7 graad. Dat is iets meer dan de stapjes omlaag, die gemiddeld −1,5 graad zijn. Ook dit is een klein verschil. Toch maken vele kleintjes hier één grote. Beide effecten - iets vaker én iets grotere stapjes omhoog dan omlaag - zijn hierbij ongeveer even groot. Uiteindelijk gaat al zigzaggend de temperatuur in de ongeveer 180 dagen tussen de koudste winterdag en de warmste zomerdag gemiddeld met ruim dertig graden omhoog. 

KNMI-klimaatbericht door Peter Siegmund 

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Minder bewolking was belangrijke factor in recordwarmte 2023

    In 2023 bereikte de wereldgemiddelde temperatuur een recordhoogte. Rekening houdend met alle beke...

    18 december 2024 - Klimaatbericht
  2. Zonnestraling in december vergeleken met juni

    December is de donkerste maand van het jaar, met de laagste zonnestand en de kortste dagen. De ho...

    13 december 2024 - Klimaatbericht
  3. Klimaatwetenschap in de rechtszaal

    Vandaag is het de dag van de mensenrechten. Het recht op leven, gezondheid, eigendom en wonen sta...

    10 december 2024 - Klimaatbericht
  4. KNMI klimaatgedicht

    KNMI klimaatgedicht 2024

    05 december 2024 - Klimaatbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten