Wereldtemperatuur 2020 op eerste of tweede plaats

18 januari 2021

De Wereld Meteorologische Organisatie concludeert uit vijf verschillende datasets dat de gemiddelde wereldtemperatuur van 2020 op een (gedeelde) eerste of tweede plaats uitkomt. In Europa wordt 2020 veruit het warmste jaar met 0,4 °C bovenop topjaar 2019.

Verschillen tussen de vijf datasets

Elk jaar medio januari maken klimatologische diensten wereldwijd de balans op van de wereldtemperatuur van het afgelopen jaar. Hun datasets bestaan uit metingen op landstations en boeien op zee, gecombineerd met satellietmetingen en modelbenaderingen voor tussenliggende gebieden en tijden. Als overkoepelende VN-organisatie op het gebied van weer en klimaat, combineert en vergelijkt de WMO de verschillende datasets in hun publicaties over het klimaat. De wereldtemperatuur van 2020 is 14,9 °C en 1,2 (± 0,1) °C boven de pre-industriële (1850-1900) waarde (figuur 1). Onderlinge verschillen vallen volgens WMO binnen de meetonzekerheid.

Een (gedeelde) eerste plaats met 2016 wordt berekend door NASA  en het Europese Copernicus. Een tweede plaats wordt berekend door het Britse Met Office en de National Oceanic and Atmospheric Administration in de VS. De Japanse Meteorological Agency plaatst 2020 op de derde plaats. De verschillen worden bijvoorbeeld veroorzaakt door hoe het gebrek aan meetstations op de polen wordt behandeld. De onzekerheid (± 0,1 °C) in de uitkomsten wordt ook veroorzaakt door veranderingen in de tijd van de positie van weerstations of meetmethode.

Europa en het hoge noorden warmer dan gemiddeld

In figuur 2 is de temperatuurafwijking te zien van 2020 ten opzichte van 1981-2010. Wereldgemiddeld is dit 0,6 °C en voor Europa is dit 1,6 °C. Europa was in 2020 0,4 °C warmer dan topjaar 2019. De grootste temperatuurafwijkingen kwamen voor in het noorden van Siberië en in de poolregio met 3 tot 6 °C. Sommige maanden waren daar tot 8 °C warmer.

Afkoelende fenomenen verliezen mogelijk van de opwarmende trend

Experts van de verschillende instituten vermelden afwezigheid van El Niño (reden van warm 2016) en aanwezigheid van een lichte La Niña (afkoelend effect), wat reden had kunnen zijn voor een koeler 2020. Dat 2020 toch een topjaar is geworden, kan gerelateerd worden aan door de mens veroorzaakte klimaatverandering met een opwarming van 0,1-0,3 °C per 10 jaar. De laatste zes jaren zijn de warmste geweest (figuur 1). De circa zeven procent verminderde CO2 uitstoot door Covid-19 is te kortdurend om invloed te hebben op de concentratie of wereldtemperatuur en is mogelijk teniet gedaan door de CO2 emissie van de grote natuurbranden in Australië en Siberië (figuur 3).

 

KNMI-klimaatbericht door Anika Hoekstra

Grafiek van wereld jaargemiddelde temperatuurafwijking t.o.v. de pre-industriële referentieperiode 1850-1900.
Figuur 1. Wereld jaargemiddelde temperatuurafwijking t.o.v. de pre-industriële referentieperiode 1850-1900. Geel en lichtblauw: NOAA en NASA, zwart: Met Office (Engels), donkerblauw: ECMWF (Europees), rood: JMA (Japans). Bron: UK Met Office.
Temperatuurverschil (lucht op 2m hoogte) tussen 2020 en het langjarig gemiddelde van 1981-2010. Het noorden van Siberië is 6 °C warmer dan gemiddeld.
Figuur 2. Temperatuurverschil (lucht op 2m hoogte) tussen 2020 en het langjarig gemiddelde van 1981-2010. Het noorden van Siberië is 6 °C warmer dan gemiddeld. Bron: ECMWF, C3S.
 Wereldgemiddelde concentratie CO2 van laatste vijf jaar. Ter vergelijking was deze in oktober 2020 411.53 ppm en in oktober 2019 409.23 ppm.
Figuur 3. Wereldgemiddelde concentratie CO2 van laatste vijf jaar. Ter vergelijking was deze in oktober 2020 411.53 ppm en in oktober 2019 409.23 ppm. Bron ESRL, NOAA.

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Maart was recordwarm maar wel somber

    Met een gemiddelde temperatuur van 9,0 °C tegen normaal 6,5 °C was het de zachtste maart sinds 19...

    29 maart 2024 - Nieuwsbericht
  2. Waarom de Cariben mogelijk een actief orkaanseizoen tegemoet gaan

    Een jaar geleden, in maart 2023, begonnen wereldwijd de hoge zeewatertemperaturen records te verb...

    27 maart 2024 - Klimaatbericht
  3. Koraal verdwijnt in hoog tempo

    Te hoge temperaturen van het oceaanwater zorgen ervoor dat koraalriffen op grote schaal afsterven...

    26 maart 2024 - Klimaatbericht
  4. Steeds gevaarlijkere gevoelstemperaturen in zuidelijk West-Afrika door klimaatverandering

    Als gevolg van klimaatverandering is de zogenaamde gevoelstemperatuur in zuidelijk West-Afrika nu...

    22 maart 2024 - Klimaatbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten