Boven ons land was in de aanloop naar 25 januari koude lucht aanwezig. Overdag lagen de maxima rond of iets onder het vriespunt. Tijdens de nachten vroor het meestal licht tot matig. Op 22 januari was er in vrijwel het hele land enkele centimeters sneeuw gevallen.
Op 25 januari 2019 lag er een hogedrukgebied met zwaartepunt ten zuidwesten van Ierland, het hoog had een uitloper over Frankrijk tot boven Midden-Frankrijk. Ten westen van Noorwegen was een lagedrukgebied aanwezig (figuur 1). Tussen beide systemen stond boven ons land een in kracht toenemende noordweststroming. In de loop van de dag veroorzaakte een warmtefront van het lagedrukgebied neerslag.
Bij een snel oplopende temperatuur viel de neerslag in het westen in de vorm van regen. In de oostelijke helft van het land viel eerst enige tijd (mot)sneeuw. In het noordoosten van het land bleef de temperatuur het langst beneden het vriespunt (figuur 2). Ook hier viel aanvankelijk sneeuw. Daarna ging de neerslag enige tijd over in onderkoelde regen (‘ijzel’) waarbij op uitgebreide schaal gladheid ontstond. In de loop van de avond en nacht verdween de gladheid geleidelijk nadat de temperatuur van de lucht en het oppervlak tot boven het vriespunt steeg.
De plotselinge gladheid veroorzaakte een aantal ongevallen en veel vertraging op de wegen in het noordoosten.
Op 24 januari 2019 om 02.08 uur MET bracht het KNMI voor het eerst een waarschuwing uit (code geel) voor mogelijke gladheid op 25 januari door sneeuwval. Om 21.38 uur MET luidde de waarschuwing:
In het hele land komt met name op lokale wegen gladheid voor door sneeuwresten en bevriezing van natte weggedeelten. In de loop van vrijdagochtend van het westen uit sneeuw en natte sneeuw, overgaand in regen. De gladheid zal dan geleidelijk verdwijnen. Het eerst in het westen, pas in de avond in het noordoosten.
Om 08.15 uur MET op 25 januari 2019 luidde de waarschuwing:
In het hele land komt met name op lokale wegen gladheid voor door sneeuwresten en bevriezing van natte weggedeelten. In Zeeland komt aanvankelijk plaatselijk dichte mist voor. In de tweede helft van de ochtend van het westen uit natte sneeuw, in het (noord)oosten ook droge sneeuw. De neerslag gaat geleidelijk over in regen, het eerst in het westen, pas in de avond in het noordoosten.
Om 12.11 uur MET werd voor het eerst de mogelijkheid van ijzel in de waarschuwing opgenomen:
Een zone met regen en natte sneeuw boven het uiterste westen breidt zich in de middag over het gehele land uit. Verder landinwaarts zal er vooral sprake zijn van natte sneeuw. In het (noord)oosten is droge sneeuw mogelijk en kan er lokaal ook ijzel voorkomen. Wegens de winterse neerslag is er lokaal kans op gladheid. In de middag gaat de neerslag in het westen over in regen, in het noordoosten gebeurt dat pas in de avond. Tevens komt in het hele land met name op lokale wegen gladheid voor door sneeuwresten en bevriezing van natte weggedeelten. Van het zuidwesten uit neemt de kans hierop af wegens oplopende temperaturen.
Later in de middag werd het risico op ijzel expliciet genoemd in de kop van de waarschuwing (15.35 uur MET):
Gladheid door winterse neerslag, in het noordoosten lokaal IJZEL In het oosten en noordoosten valt er (natte) sneeuw. In het noordoosten komt lokaal IJZEL voor. Hierdoor kan het verraderlijk glad zijn. In de loop van de avond lopen de temperaturen op. Dan gaat de winterse neerslag over in regen en verdwijnt de gladheid.
Om 16.03 uur MET werd code oranje uitgegeven voor de provincies Friesland, Groningen, Drenthe en Overijssel (figuur 3):
Code oranje - In het noorden en oosten IJZEL In het oosten en noorden van het land komt verraderlijke gladheid door IJZEL en sneeuw voor.In de loop van de avond lopen de temperaturen op. Dan gaat de winterse neerslag over in regen en verdwijnt de gladheid.
Om 20.56 uur werd code oranje beëindigd voor de provincies Overijssel en Friesland (figuur 4). Om 22.56 uur MET werd code oranje ook beëindigd voor de provincies Drenthe en Groningen. Rond middernacht werd ook de nog uitstaande code geel voor gladheid ingetrokken.
