In Somalië is de droogte minder extreem. Daar viel ongeveer de helft van wat het normaal regent het afgelopen jaar. De korte regentijd van oktober en november 2010 werd onderdrukt door La Niña, maar het uitblijven van de lange regens in maart-mei heeft geen aanwijsbare oorzaak. Op lange termijn zou klimaatverandering voor minder kans op droogte kunnen zorgen in dit gebied.
Oost Afrika heeft twee regentijden. In oktober en november trekt de tropische regenzone naar het zuiden, dit wordt de korte regentijd genoemd (short rains). Van maart tot mei trekt de regenzone weer naar het noorden, dit is de lange regentijd (long rains). Beide zijn vrij grillig en kunnen veel meer of minder regen brengen dan normaal. De korte regentijd is enigszins voorspelbaar gebaseerd op zeewatertemperatuur voor de kust, die op zijn beurt vaak door El Niño beïnvloed wordt. De lange regentijd is vrijwel onvoorspelbaar.
De afgelopen twaalf maanden waren bijzonder droog in delen van Oost-Afrika (Figuur 1, rechts, klik voor een grotere versie). Dit geldt vooral voor Noord-Oost Kenia. In het rood gekleurde gebied is minder dan 20% van de normale hoeveelheid neerslag gevallen het afgelopen jaar, in de donkeroranje gebieden is dit 20% tot 40%. Grijs geeft gebieden aan waar de neerslag normaal was het afgelopen jaar.
Als we dit vergelijken met historische neerslagwaarnemingen dan blijkt dat het van juli tot juni in ruim honderd jaar nog nooit zo droog geweest is in dit gebied (Figuur 2). De korte regentijd vorig najaar was minder sterk door La Niña, maar het uitblijven van de lange regentijd dit voorjaar is voor zover we weten door het toeval veroorzaakt.
Het is lastiger om er achter te komen hoeveel het in Somalië geregend heeft. Door de burgeroorlog worden er geen gegevens van regenmeters doorgegeven aan de buitenwereld. Satellietdata geven aan dat het afgelopen jaar ongeveer de helft van de normale hoeveelheid regen gevallen is (figuur 3). Zo'n droog jaar komt ongeveer eens in de tien jaar voor en is daarmee niet zo uitzonderlijk als de droogte in Noordoost Kenia. Ook hier waren de korte regens in de herfst van 2010 veel minder sterk dan normaal door La Niña. De lange regens van het afgelopen voorjaar brachten hier echter wel wat neerslag.
Droogte is meer dan een gebrek aan regen. Ook hoeveel water verdampt speelt een rol. De verdamping is door de hogere temperaturen toegenomen, maar het is nog niet mogelijk hier meer over te zeggen.
Op de langere termijn (na 2050) verwachten we dat in dit gebied de korte regens gemiddeld sterker gaan worden en de kans op droogte daarmee afneemt (figuur 4). Dit wordt veroorzaakt door een algemene versterking van de regens langs de evenaar door de sterkere verdamping en specifiek voor dit gebied door een opwarming van het zeewater voor de kust van Oost Afrika. De voorspellingen voor de lange regens zijn minder zeker. De klimaatmodellen voorspellen ook een toename van de regen, maar ze zijn op verschillende punten niet in overeenstemming met de waarnemingen tot nu toe.
