Het KNMI waarschuwt als het weer een risico is, zodat u zich op dit weer kunt voorbereiden. Maar welke systeem zit achter de uitgifte van een weerwaarschuwing van het KNMI?
Afhankelijk van het waarschuwingsniveau betrekt het KNMI verschillende partners om tot een afgewogen besluit te komen. Het KNMI opereert namelijk niet alleen. Het KNMI stemt de meteorologische richtlijnen voor code geel, oranje en rood zo goed mogelijk af op de verwachte impact. Bij welk weer de samenleving ontwricht, is kennis die onze partners zoals de hulpdiensten, VerkeersCentrum Nederland en ProRail in huis hebben. De feedback van onze partners en afnemers vormen de basis voor periodieke aanpassingen van de waarschuwingsrichtlijnen. Zo is de richtlijn voor code geel voor neerslag in 2015 van ‘meer dan 30 mm in 1 uur’ veranderd in ‘meer dan 50 mm in 24 uur’, omdat er bij meer dan 50 mm een relatie met wateroverlast is aangetoond. In 2021 is ook een aantal wijzigingen doorgevoerd.
Wanneer meteorologen gevaarlijk weer verwachten, betrekken ze andere KNMI-experts in de besluitvorming
In de weerkamer van het KNMI houden meteorologen het weer 24/7 in de gaten en maken ze actuele weersverwachtingen. Wanneer zij gevaarlijk weer verwachten en er een kans op code oranje of rood is, betrekken de meteorologen andere KNMI-experts in de besluitvorming. Weermodelexperts geven aan hoe goed bepaalde weermodellen de weersituatie volgen, klimaatexperts geven aan hoe uitzonderlijk de situatie is en communicatieadviseurs geven een beeld van wat er op dat moment leeft in de samenleving en de verwachte impact. Voordat het KNMI een code oranje uitgeeft, overlegt het KNMI met andere meteorologische partijen om te onderzoeken of de waarschuwing breed gedragen wordt.
Code rood geeft het KNMI uit als de veiligheidsrisico’s zo groot zijn dat de impact van gevaarlijk weer maatschappij-ontwrichtend kan zijn. Code rood kan ook bij een kleine kans op impact uitgegeven worden als het risico op letsel, schade en grote overlast heel groot is. Bijvoorbeeld als er een kans is dat zwaar onweer precies over een festivalterrein heentrekt of wanneer hevige sneeuwval tijdens de spits in de Randstad optreedt.
Het weerimpactteam voert een analyse uit van de mogelijke impact van het weer op de maatschappij
Het KNMI voert bij opschaling naar code oranje of rood overleg met het weerimpactteam. In dit team zitten de Departementale Coördinatiecentra (DCC), het Nationaal Crisiscentrum (NCC), het Verkeerscentrum Nederland (VCNL), politie en brandweer (LOCC) en Prorail. Zij hebben de kennis van de gevolgen van het weer op de weg, op het spoor en op het water. Ook hebben zij een landelijke overzicht van geplande evenementen. Dit team voert na uitgifte van code oranje, of eerder als daar aanleiding toe is, een impactanalyse uit met als basis de weersverwachting van het KNMI. Deze analyse van de mogelijke impact van het weer op de maatschappij, leidt tot een advies, op basis waarvan het KNMI een besluit neemt over de uitgifte van code rood.
De kleurcodes geven het KNMI de mogelijkheid om op- en af te schalen. Naarmate de tijd vordert, wordt steeds duidelijker waar, wanneer en in welke mate de weersituatie zal optreden en kan gekozen worden voor een hoger waarschuwingsniveau. Als het ergste voorbij is, beëindigt het KNMI de code rood en schaalt indien nodig af naar een lager waarschuwingsniveau.
Bij een code geel is de boodschap ‘wees alert’, bij code oranje ‘wees voorbereid’ en bij code rood ‘onderneem actie’
De mogelijke gevolgen voor de maatschappij verschillen per weertype. Deze zijn anders bij een code geel voor windstoten dan bij een code rood voor mist. Daarom beschrijven wij per weertype en kleurcode mogelijke gevolgen en geven specifieke adviezen. Deze teksten over de gevolgen en over wat je kunt doen bij een waarschuwing, zijn met de partners uit het crisisdomein opgesteld.
Het KNMI volgt als innovatief kennisinstituut de ontwikkelingen op het gebied van waarnemingen, big data en modellen op de voet. Maar houdt ook maatschappelijke ontwikkelingen zoals social media in de gaten. Deze ontwikkelingen maakt steeds gedetailleerdere en specifiekere weersverwachtingen mogelijk.
Het KNMI werkt aan een verfijning van de weerwaarschuwingen
De afgelopen jaren en de komende jaren werken we aan een verfijning van de weerwaarschuwingen. Dit als onderdeel van het Early Warning Centre (EWC), een zogenaamd nationaal waarschuwingsadviescentrum. Hierbij ligt de nadruk op impact. We communiceren niet alleen wat het weer gaat worden maar ook de gevolgen die het weer kan hebben en we geven daarbij advies. Naast publiekswaarschuwingen is er ook aandacht voor producten voor professionele gebruikers zoals veiligheidsregio’s en waterschappen. In dit nieuwsbericht uit 2021 is te lezen wat er is veranderd en gaat veranderen. Eind 2024 volgt een nieuw bericht met de laatste stand van zaken.