Een depressie, op 3 januari 2017 voor de Noorse kust, trok snel zuidoostwaarts om op 5 januari boven Wit-Rusland aan te komen. Tussen dit systeem en een over de oceaan naderend hogedrukgebied kwam boven onze omgeving op 4 januari een noordstroming tot stand met aanvoer van vrij koude lucht. Op 6 januari lag de kern van het hogedrukgebied boven Duitsland. Boven ons land werd met een naar zuidoost draaiende stroming koude lucht aangevoerd. Na een nacht met op veel plaatsen matige vorst bleef het overdag op de 6e in een groot deel van het land ook overdag vriezen. In de avond nam de bewolking vanuit het westen toe op nadering van een warmtefront. Dit front vormde de scheiding tussen de koude lucht en zachte, maritieme lucht die vanuit westen naderbij kwam (figuur 1).
De bij het front behorende neerslag bereikte rond 22 uur lokale tijd de westkust. De neerslag viel aanvankelijk voornamelijk in de vorm van sneeuw bij een temperatuur onder het vriespunt. Rond middernacht sneeuwde het ten westen van de lijn Breda-Utrecht-Groningen. Later in de nacht bereikte de sneeuw het oosten en zuidoosten. In het westen en midden viel de sneeuw enkele uren in de vorm van sneeuw, in het oosten wat langer. Op veel plaatsen viel één tot enkele centimeters. Figuur 2 toont de sneeuwdekmetingen om 09.00 uur op 7 januari.
Enkele uren na aanvang van de sneeuwval ging de neerslag over in onderkoelde regen (ijzel). Dit gaf aanleiding tot verradelijke gladheid. In de loop van de nacht kwam de temperatuur in de kuststrook boven het vriespunt waarna de gladheid daar verdween.
Het opdringen van de zachte lucht naar het oosten ging traag. Door ‘opglijden’ van de zachte lucht over de koude plaklaag bleven hierdoor gebiedjes met lichte onderkoelde neerslag ontstaan, vaak niet of nauwelijks zichtbaar op beelden van de neerslagradars. Rond het middaguur was de vorst/dooi-grens gevorderd tot globaal de lijn Groningen-Utrecht-Terneuzen, aan het einde van de middag vroor het nog in het zuidoosten van het land. Na stijgen van de temperatuur tot boven het vriespunt verdween de gladheid overal geleidelijk.
De vorst kon zich het langst handhaven in Limburg, tot ca. 20.00 uur lokale tijd. Hierbij veel vooral in de namiddag en avond af en toe regen. Aanvankelijk was de regen onderkoeld (ijzelvorming) later op de avond en nacht bevroor de regen op het wegdek omdat de temperatuur hiervan nog onder het vriespunt lag. In Limburg verdween hierdoor de gladheid pas in de loop van de ochtend van 8 januari 2017.
Vanaf donderdagmiddag 5 januari 2017 (13:14 uur) is het KNMI begonnen met waarschuwen voor de gladheid door ijzel/sneeuw in de late avond van 6 januari/7 januari. Op vrijdag 6 januari om 15.10 uur heeft het KNMI code oranje afgegeven:
‘Komende nacht en zaterdag overdag grote kans op ijzel
Komende nacht en zaterdag overdag is er in het gehele land grote kans op gladheid door sneeuw en/of ijzel. De winterse neerslag begint later vanavond in het westen van het land als sneeuw. Deze sneeuw gaat na een aantal uur over in onderkoelde regen of motregen, met ijzel tot gevolg. Het neerslaggebied trekt langzaam oostwaarts. Zaterdag overdag valt er nog geruime tijd winterse neerslag in de vorm van lichte ijzel, in het zuidoosten aanvankelijk nog als sneeuw. De temperatuur loopt van het westen uit langzaam op waarmee de gladheid vanaf het einde van de ochtend geleidelijk verdwijnt. In het oosten en zuidoosten kan de gladheid echter tot in de avond aanhouden.’
In de loop van 7 januari 2017 werd code oranje beëindigd, het eerst in het (noord)westen (zie figuur 3-6). Vanaf 21.36 uur stond code oranje alleen nog uit voor de provincie Limburg. Het KNMI heeft code oranje voor de provincie Limburg op 8 januari 2017 om 09.15 uur beëindigd.
<KNMI Early Warning Center, Laatste wijziging: 11 januari 2017
