Klimaatdienstverlening: maatwerk

Eind/syntheserapport van het CS7-project binnen Klimaat voor Ruimte.

Dit rapport geeft een overzicht van de resultaten van het project “Op maat maken van klimaatscenario’s
– tailoring” (project CS7) van het Klimaat voor Ruimte programma. In samenwerking met
diverse gebruikers is het KNMI in 2005 dit project gestart om gebruikers van klimaatinformatie te
voorzien, aangepast aan hun wensen. Het eerste deel van het project was gericht op communicatie:
o.a. welke klimaatgegevens hebben gebruikers nodig en waarom, het geven van presentaties, het
maken van een website over de KNMI’06 klimaatscenario’s. Het tweede deel van het project ging
over het ontwikkelen van methoden voor het op maat maken van klimaatdata. Dit is gedaan binnen
zes voorbeeldprojecten.
In hoofdstuk 2 worden specifi eke aspecten van maatwerk – zoals hoe kom je erachter wat gebruikers
echt aan klimaatinformatie nodig hebben, en hoe gaan we om met onzekerheden – aan de hand
van vier maatwerkprojecten besproken. Het zijn vier voorbeelden van projecten op verschillende
schaal (nationaal tot lokaal) en voor verschillende sectoren (ruimtelijke ordening, waterbeheer en
energie). De inzichten en resultaten van het gehele project zijn in hoofdstuk 3 samengevat:
Maatwerk vergt voortdurende en gerichte communicatie
Klimaatmaatwerk is geen simpele kwestie van vraag- en aanbod, maar het vergt voortdurend
contact met afnemers van klimaatinformatie. Voor het leveren van relevante klimaatinformatie in
de juiste vorm, is het van belang om te weten wie klimaatdata- en informatie gebruiken, maar
ook hoe en waarom zij deze gebruiken. Door het organiseren van gezamenlijke sessies met
onderzoekers en afnemers van klimaatinformatie, en het samenwerken in projecten worden de
behoeften van afnemers en de beperkingen in het leveren van informatie duidelijk. Dit wederzijds
begrip vergemakkelijkt de communicatie en levert uiteindelijk breed gedragen producten.
Onzekerheden
Bij de gebruikers van klimaatinformatie bestaan er grote verschillen in kennis over onzekerheden
met betrekking tot klimaat en klimaatverandering. Men gaat ook op heel verschillende manieren om
met onzekerheden. Daarom is in de maatwerkprojecten veel aandacht besteed aan de communicatie
over onzekerheden. Op internet en in rapporten is uitleg gegeven over de verschillende typen
onzekerheden die bestaan in de geleverde klimaatinformatie. Er is uitgebreid gecommuniceerd over
het belang van het gebruik van meerdere scenario’s én de weergave van meerdere scenario’s in
beeldmateriaal, zodat ook de eindgebruiker zich van de onzekerheden bewust is.
Methoden voor bewerken klimaatinformatie zijn bron van extra onzekerheid
Informatie over het huidige en toekomstige klimaat kan lang niet altijd direct gebruikt worden
voor klimaateffectstudies – de waarneemreeksen zijn soms te kort of men heeft niet voldoende
aan de procentuele veranderingen in de KNMI’06 klimaatscenario’s. Voor het bewerken van
deze klimaatinformatie zijn verschillende methoden beschikbaar en/of ontwikkeld binnen dit
project. Een overzicht van deze methoden wordt gegeven in Tabel 3.1 en 3.2. Ook is aangegeven
in welke projecten de methoden zijn gebruikt. De rode draad in deze methoden is het genereren
van tijdreeksen, die direct in effectmodellen gebruikt kunnen worden, of die dienen als basis voor
afgeleide klimaatinformatie. Voor het genereren van tijdreeksen voor de toekomst zijn er meerdere
methoden beschikbaar, elke met zijn eigen voor- en nadelen. Enkele maatwerkprojecten laten zien
dat het gebruik van deze methoden tot wezenlijk andere schattingen van klimaateffecten kunnen
leiden. Daarmee zijn ze een extra bron van onzekerheden.
Doorwerking resultaten
De resultaten uit dit project zijn al gebruikt in meerdere andere projecten. Enkele voorbeelden:
Informatie over gebruikerswensen wordt gebruikt bij de ontwikkeling van de volgende generatie
KNMI klimaatscenario’s. Ook worden de afnemers meer betrokken bij de ontwikkeling van deze
scenario’s. Resultaten uit het CS7 project hebben gediend als basis voor de opzet van thema 6
“Klimaatprojecties” binnen het onderzoeksprogramma Kennis voor Klimaat. Ook daar is veel
aandacht voor het vertalen van klimaatgegevens naar informatie voor gebruikers, de koppeling met
klimaateffectmodellen en de communicatie naar gebruikers.