Verbeteringsmogelijkheden voor effectberekeningen bij chemische calamiteiten

Samenvatting
In het kader van het NMDC innovatieproject Luchtkwaliteit en externe veiligheid is onderzocht of voor het vrijkomen van gevaarlijke stoffen de modellering en informatievoorziening verbeterd kan worden. Het beschikbaar komen van gedetailleerde weersvoorspellingen vanuit het HARMONIE model was daarbij een belangrijke beweegreden.
Om de informatiebehoefte te peilen, zijn interviews met stakeholders gehouden. Uit deze interviews bleek dat er bij chemische calamiteiten een grote behoefte is aan een globale inschatting van het effectgebied binnen 10 tot 15 minuten. Daarna moet in meer detail bepaald worden aan welke concentraties en inhallatiedoses verschillende bevolkingsgroepen worden blootgesteld en hoe groot de depositie van gevaarlijke stoffen is. Deze gegevens moeten op een kaart worden weergegeven, waarbij ook de onzekerheden zoveel mogelijk inzichtelijk worden gemaakt.
Voor de eerste globale inschatting van het effectgebied binnen 10 tot 15 minuten is het gezien het korte tijdsbestek niet haalbaar om een kwantitatieve berekening uit te voeren. In plaats daarvan wordt voorgesteld om een nieuwe applicatie te ontwikkelen waarmee de relatieve verspreiding kan worden weergegeven: de ‘pluimradar’.
Voor het opvolgende gedetailleerde beeld blijkt dat de modellen die momenteel gebruikt worden niet alle informatie kunnen verschaffen die gewenst is. In het bijzonder kunnen doses en depositie met de huidige modellen niet goed berekend en gevisualiseerd worden. Met andere, ‘dynamische’, modellen van RIVM, KNMI en TNO kunnen deze waarden wel berekend worden en op een kaart worden weergegeven. Dit is met een casus geïllustreerd voor de modellen LOTOS-EUROS en NPK-PUFF. De aanbeveling is daarom om het gebruik van deze dynamische modellen bij chemische incidenten te gaan operationaliseren. Voor zeldzame typen incidenten is een automatische koppeling nuttig van externe-veiligheidsmodellen (voor de berekening van de bronterm) en dynamische modellen (voor de berekening van de dosis en de depositie). Ook deze koppeling kan in een vervolgstadium geoperationaliseerd worden.