Oktober 2015

Vrij koud, droog en normale hoeveelheid zon

Met een gemiddelde temperatuur van 9,9 °C tegen een langjarig gemiddelde van 10,7 °C was oktober vrij koud. De maand kende een opvallende afwisseling van koude en zachtere perioden. Het begin van de maand verliep onder invloed van een hogedrukgebied droog en zonnig, waarbij de temperatuur iets onder normaal lag. Vanaf 5 oktober kwam een lagedrukgebied naderbij en kregen we met een zuidelijke stroming te maken. Deze voerde zachtere lucht aan maar ook bewolking en neerslag. Vanaf 11 oktober kreeg opnieuw een hogedrukgebied het voor het zeggen en kwamen we in een noordoostelijke stroming terecht die koude lucht aanvoerde. De temperatuur zakte tot ruim onder normaal en een stevige wind maakte dat het nog kouder aanvoelde. De maximumtemperatuur kwam op sommige dagen in het zuiden niet boven de 4 a 5 °C. Op 13 oktober zakte de temperatuur op sommige plaatsen in het oosten en zuiden van het land deze herfst voor het eerst tot onder het vriespunt. Het koudst werd het op 15 oktober met op KNMI-station Eindhoven -0,5 °C. Aan de grond (10 cm) werd het daar al het koudst op 12 oktober:  -4,3 °C. De tweede decade van oktober was sinds 1992 niet meer zo koud verlopen en eindigt op plek tien in de rij van koudste tweede decades sinds 1901. De laatste negen dagen van de maand bracht een zuidelijke stroming opnieuw zachter herfstweer. De temperatuur liep op tot waarden boven normaal, er viel slechts sporadisch een spatje regen en de zon liet zich regelmatig zien. Op 27 oktober werd de hoogste temperatuur deze maand geregistreerd in Maastricht: 20,6 °C. De Bilt kende deze maand geen warme dagen meer (maximumtemperatuur 20,0 °C of hoger), maar ook geen vorstdagen (minimumtemperatuur onder 0,0 °C), tegen normaal van elk twee.

Grafiek temperatuurverloop De Bilt
Grafiek temperatuurverloop De Bilt
Neerslag De Bilt
Neerslag De Bilt
Zonneschijnduur De Bilt
Zonneschijnduur De Bilt

Met landelijk gemiddeld 34 mm neerslag was de maand droog. Normaal valt er in oktober gemiddeld 83 mm. De meeste neerslag viel in de sombere en koude periode halverwege de maand, met van 14 tot 17 oktober op veel plaatsen langdurige (mot)regen. Opmerkelijk was de verdeling van de neerslag over het land. Normaal valt de meeste neerslag in het najaar langs de kust vanwege het relatief warme zeewater, maar deze maand was dit juist omgekeerd. De meeste neerslag, ca. 50 mm viel in het oosten van het land, terwijl het langs de westkust juist het droogst was met op KNMI station Wijk aan Zee slechts 18 mm. Ook opvallend deze maand was de eerste sneeuwval in de hogere delen van Limburg op 14 oktober. Hoewel dit voor het merendeel natte sneeuw was, was het toch genoeg om het landschap een beetje wit te kleuren. In Nederland sneeuwt het in oktober alleen bij hoge uitzondering. De laatste keer dat het in De Bilt in oktober sneeuwde was op 24 oktober 2003. In De Bilt viel deze maand 33 mm neerslag tegen 83 mm normaal.

De gemiddelde zonneschijnduur was met 114 uur vrijwel gelijk aan het langjarig gemiddelde van 113 uur. Er waren echter grote verschillen binnen de maand. De eerste helft van de maand was zonnig, met een kleine onderbreking in de wisselvallige periode van 5 tot en met 8 oktober. Vanaf de 14e werd het echter erg somber. De zon liet zich op de meeste plaatsen gedurende negen dagen nauwelijks zien. In Deelen scheen de zon tussen 14 en 22 oktober slechts 1,1 uur en ook in De Bilt en Lelystad kwam het aantal uren zonneschijn niet boven de 1,5. Vlissingen kwam er die dagen nog het beste van af met 8,5 uren zon. Pas de laatste week van de maand werd het zonniger en zachter herfstweer. Wel trad er in de laatste dagen van de maand door het rustige weer af en toe hardnekkige mist en nevel op, met name in het noorden van het land. Het zonnigst werd het in het midden en westen van het land, met 127 uren zon. Het minst zonnig werd het in het zuidoosten van het land met 99 uren zon in Maastricht. In De Bilt scheen de zon 125 uur, tegen 113 uur gemiddeld.

Vorig jaar oktober bedroeg de gemiddelde temperatuur in De Bilt 13,4 °C, het aantal uren zonneschijn 100 en de neerslagsom 75 mm.

Normaal=het langjarig gemiddelde over het tijdvak 1981-2010

De Bilt, 2 november 2015/ Carine Homan