September 2018

Vrij warm, vrij droog en zeer zonnig

Met een gemiddelde temperatuur van 14,7°C tegen een langjarig gemiddelde van 14,5°C was september iets warmer dan normaal.

De maand begon rustig met een hogedrukgebied boven onze omgeving en maximumtemperaturen rond of boven de 20 graden Celsius. In de nacht koelde het op veel plaatsen af tot rond de 5 graden Celsius. Vanaf de 3e nam de bewolking toe en werd het ’s nachts minder koud. Overdag liep de temperatuur lokaal op tot boven de 25 graden Celsius. Op 4 september werd het in De Bilt 25,3 °C, de enige zomerse dag (maximumtemperatuur 25,0°C of hoger) deze maand. Normaal telt september twee zomerse dagen. Vanaf 5 september trok een lagedrukgebied noordwaarts over het land en veroorzaakte grote neerslaghoeveelheden in met name het westen van het land. Daarna keerde vanaf 8 september het rustige weer terug en passeerde slechts een enkele storing. Op 18 september liep in een zuidelijke stroming voor een koufront uit de temperatuur in Maastricht op tot de tropische waarde van 30,0°C, de hoogste temperatuur deze maand. Op Terschelling bleef de maximumtemperatuur die dag steken op 20,5 °C, bijna tien graden lager. 

Vanaf 21 september werd het wisselvalliger. Die dag trok een lagedrukgebied over de Noordzee oostwaarts en bracht langs de kust veel wind. Op 23 september veroorzaakte een lagedrukgebied dat ten zuiden van ons langstrok langdurige regen in een groot deel van het land. De temperatuur kwam die dag in De Bilt niet boven 10,9°C. De laatste week werd gekenmerkt door rustig en zonnig weer, maar door de overheersende noordelijke wind was het de meeste dagen fris. Ook ‘s nachts daalde de temperatuur flink. Op 29 september kwam het voor het eerst na de zomer tot vorst met in Twenthe -0,8 °C. Een dag later, op 30 september, werd daar ook de laagste temperatuur deze maand bereikt: -1,5°C . In De Bilt kwam het die dag ook heel even onder het vriespunt, -0,1 °C. Daarmee was het de eerste officiële vorstdag (minimumtemperatuur lager dan 0,0 °C ) van deze herfst. Normaal telt september geen vorstdagen.

September telde in de Bilt nog zestien warme dagen (maximumtemperatuur 20,0°C of hoger), tegen tien normaal.

Grafiek temperatuurverloop De Bilt
Grafiek temperatuurverloop De Bilt
Neerslag De Bilt
Neerslag De Bilt
Zonneschijnduur De Bilt
Zonneschijnduur De Bilt

Met landelijk gemiddeld een hoeveelheid neerslag van 52 mm tegen 78 mm normaal was september vrij droog. In het westen van het land was de maand op sommige plaatsen echter natter dan normaal. Dit werd vooral veroorzaakt door een gebied met onweersbuien dat op 5 september boven het westen van het land lag. Omdat er vrij weinig wind stond trok dit gebied slechts zeer langzaam naar het noordwesten en viel er lokaal zeer veel neerslag. Op grote schaal viel er in en rond het Groene Hart 40-70 mm, lokaal zelfs meer dan 100 mm. Ook 6 en 7 september viel er in het westen en later in het noorden nog veel neerslag met lokaal 20-25 mm. Daarna werd het vanaf 8 september het nagenoeg droog tot en met 20 september, afgezien van wat neerslag rond de passages van twee zwakke fronten op 12 en 15 september.

Op 21 september was het langs de kust stormachtig en trokken in de ochtend en avond onweersbuien over het land die gepaard gingen met zeer zware windstoten. Op 23 september regende het langdurig in een groot deel van het land aan de noordzijde van een lagedrukgebied dat over België trok. De meeste regen viel die dag in het zuiden van het land, circa 20 mm. Het uiterste noorden van het land bleef van deze regen gevrijwaard maar kreeg die dag te maken met buien vanaf de Noordzee. In de loop van 24 september werd het ook daar droog en viel er de rest van de maand vrijwel geen neerslag meer.

Het neerslagtekort, berekend op basis van 13 stations verdeeld over Nederland, is door de regenval in september ongeveer gelijk gebleven aan de stand van eind augustus. Het zomerhalfjaar van 1 april tot en met 30 september behoort daarmee tot de 5% droogste jaren sinds 1906. Vooral in de zuidoostelijke helft was het verschil tussen neerslag en verdamping groot.

Met gemiddelde over het land 193 uur zon tegen 143 uur normaal was de maand zeer zonnig. Vooral halverwege en aan het einde van de maand was het zonnig. Het zonnigst was het in het zuiden van het land, met op KNMI station Maastricht 213 uren zon. Het somberst was het in het noorden van het land, met in De Kooij en op Terschelling 169 uren zon. In De Bilt scheen de zon 192 uur tegen 138 uur normaal.

Normaal=het langjarig gemiddelde over het tijdvak 1981-2010

De Bilt, 2 oktober 2018/Carine Homan