Oktober was vrij zacht met een gemiddelde temperatuur van 11,6°C tegen een langjarig gemiddelde van 10,9°C. De maand had een vrij stabiel temperatuurverloop en kende weinig extremen. De Bilt telde geen warme dagen (20°C of meer) en geen vorstdagen (minimumtemperatuur onder het vriespunt), normaal zijn dat er respectievelijk twee en één.
De eerste dagen van de maand waren ronduit wisselvallig. Aan de flank van een omvangrijk lagedrukgebied boven Noordwest-Europa stond er een zuidwestelijke stroming waarin enkele actieve storingen onze omgeving passeerden. Op 5 en 6 oktober stond er ook veel wind met zware windstoten in het zuidwestelijk kustgebied. Het was aan de zachte kant met middagtemperaturen van 17 à 18°C en minimumtemperaturen (ruim) boven de 10°C.
Op 6 oktober vulde het lagedrukgebied op boven onze omgeving, waarna we tijdelijk onder invloed kwamen van een uitloper van hogedruk. Het weer stabiliseerde en van 7 t/m 9 oktober bleef het op de meeste plaatsen droog. Bij weinig wind bleven de dagen zacht maar koelde het in de nacht soms af tot dicht bij het vriespunt. In de nacht en ochtend was het vaak mistig en op de 7e bleef de mist vooral in het oosten de hele dag hardnekkig.
Aan de flank van een hogedrukgebied boven Groot-Brittannië kwam er vanaf 10 oktober in onze omgeving een noordelijke stroming tot stand, waardoor er duidelijk koudere lucht werd aangevoerd. Na het passeren van een tweetal koufronten volgden er buien, bij middagtemperaturen van een graad of 14.
Na de passage van een frontaal systeem op 14 en 15 oktober kwamen we opnieuw tijdelijk onder invloed van een hogedrukgebied. Vooral in het (noord)oosten bleven de temperaturen achter en in de nacht van 16 oktober kwam het in Twenthe en Ell tot lichte vorst. In Ell werd die nacht met -0,6°C de laagste temperatuur van de maand bereikt.
Op 19 oktober stroomde er zeer zachte lucht binnen, waarna een golvende frontale zone voor veel regen en wind zou zorgen. In het zuidwesten van het land werd die dag plaatselijk een warme dag genoteerd; in Westdorpe werd met 20,2°C de hoogste temperatuur van de maand bereikt. Op 21 en 22 oktober stroomde er koudere lucht binnen, hetgeen gepaard ging met zware windstoten, tot 100 km/uur langs de kust.
Op 23 en 24 oktober passeerde een rug van hogedruk en bleef het overwegend droog, bij temperaturen tussen 11 en 15°C. Aan de flank van een hogedrukgebied boven Centraal-Europa beleefden we daarna een licht wisselvallig weertype met af en toe een zwakke storing en temperaturen die geleidelijk weer opliepen naar waarden boven normaal. De laatste twee dagen waren weer nat en soms onstuimig, bij temperaturen rond normaal.
Met landelijk gemiddeld 120 mm neerslag tegen 75 mm normaal was oktober een natte maand. De verschillen waren echter groot. Zoals vaak in de herfst viel de meeste neerslag in de kustgebieden, met in Noord- en Zuid-Holland plaatselijk meer dan 170 mm, ruim anderhalf keer de normale maandhoeveelheid. Ook in De Bilt was oktober een zeer natte maand met 145 mm tegen 81 mm normaal, goed voor een negende plaats in de lijst met natste oktobermaanden. In Zuid-Limburg was het met slechts 40-50 mm veel minder nat en plaatselijk zelfs iets aan de droge kant.
Vooral de eerste dagen waren erg nat, met op veel plaatsen dagelijks 20-30 mm neerslag. Op 6 oktober viel er 30-40 mm in het zuidwesten en westen. Daarna bleven grote neerslaghoeveelheden uit totdat het golvende front op 21 en 22 oktober in de noordwestelijke helft zo’n 30-50 mm achterliet. In het zuidoosten viel niet meer dan 5-10 mm. Ook de laatste twee dagen van de maand waren nat, met op beide dagen in een groot deel van het land 10-15 mm. Door de hoge neerslagintensiteiten ontstond er in het oosten plaatselijk wateroverlast.
Met gemiddeld over het land 124 uur zon scheen de zon in oktober ongeveer de normale hoeveelheid, tegen 120 uur normaal. Het zonnigst was het in het zuiden van het land, met in Maastricht 137 zonuren tegen 118 normaal. De zon scheen het minst in het noordoosten, met in Hoogeveen 108 zonuren tegen 118 uur normaal. In De Bilt scheen de zon 122 uur tegen 119 uur normaal.
De zon scheen het meest in de rustige periode van 7 t/m 9 oktober. Ook 24 en 28 oktober waren uitermate zonnig. De eerste dagen van de maand en van 16 t/m 20 oktober was het juist erg somber. Op de meeste plaatsen telde de maand 1 à 2 sombere (zonloze) dagen, in het noordoosten van het land waren dat er plaatselijk vier. De Bilt telde er drie, normaal zijn dat er vier.
Normaal = het langjarig gemiddelde over het tijdvak 1991-2020
Definitief overzicht, De Bilt, 1 november 2021/Yorick de Wijs