December 2023

December was zeer zacht, zeer nat en somber

Met een gemiddelde temperatuur van 6,9°C in De Bilt was december zeer zacht, normaal is 4,2 °C. Het was de op vier na zachtste decembermaand sinds het begin van de waarnemingen.

 

Koude eerste week

Er werden in De Bilt vijf vorstdagen geteld (minimumtemperatuur lager dan 0 °C), normaal zijn dat er elf. Er waren geen ijsdagen, normaal zijn dat er 1,8. In het noordoosten bleef het op één of twee dagen het hele etmaal vriezen.

De eerste vier dagen was het rustig en verkeerden we in koude lucht. In opklaringen vroor het ’s nacht licht tot matig. In de eerste decembernacht vroor het in Leeuwarden boven een vers laagje sneeuw streng. De minimumtemperatuur daar van -10,1 °C was de laagste temperatuur deze maand. Overdag kwam de temperatuur op de meeste plaatsen enkele graden boven nul. Vervolgens trok een lagedrukgebied over het zuiden van Nederland naar het oosten. In het noordoosten was het steeds aanmerkelijk kouder dan in het zuidwesten.

Herfstachtig vervolg

De rest van de maand verliep zeer zacht en zeer wisselvallig. We verkeerden vrijwel continu onder invloed van actieve lagedrukgebieden die over het Noordzeegebied naar het oosten trokken. De temperatuur bleef ook in de nacht, meestal ruim, boven nul. Overdag werd het vaak 10 °C of warmer. Op 24 december werd in Westdorpe met 13,6 °C de hoogste temperatuur van deze maand gemeten.

Storm Pia

Het herfstachtige weer betekende ook dat er van tijd tot tijd veel wind was. Op 21 december hadden we te maken met de storm Pia, die over Scandinavië  naar het zuidoosten trok. Aan de noordkust bereikte de noordwestenwind stormkracht, 9 Beaufort. De storm zorgde vooral voor hoog water op de Noordzee. Alle stormvloedkeringen aan de kust werden gesloten. De Maeslantkering (in de Nieuwe Waterweg) werd voor het eerst in zijn bestaan voor hoog water gesloten. Zo’n sluiting is een automatisch proces op basis van de verwachte waterstand.

Temperatuurverloop De Bilt
Temperatuurverloop De Bilt
Neerslag De Bilt
Neerslag De Bilt
Zonneschijnduur De Bilt
Zonneschijnduur De Bilt

Zeer natte maand

Met gemiddeld over het land 121 millimeter neerslag tegen een langjarig gemiddelde van 78 millimeter was december zeer nat. Het natst was het in het oosten en op de Veluwe met in Deelen 171 mm. Op enkele KNMI-neerslagstations in het oosten en en op de Veluwe viel ruim 200 mm regen. In het zuidwesten was het het minst nat. In Hoek van Holland en Westdorpe viel met 82 mm de minste neerslag.

Weinig droge dagen

Vrijwel iedere dag viel regen. Alleen de eerste twee dagen en rond het midden van de maand was het op veel plaatsen droog. Het grootste deel van de regen viel tijdens de zachte periode. Rond de kerstdagen ontstond op meerdere plaatsen wateroverlast.

Vooral in het oosten en noorden in de eerste week sneeuw

Tijdens de koude periode in de eerste week van de maand viel er in het oosten en noorden regelmatig sneeuw, terwijl de sneeuw in het westen weinig voorstelde. In de avond van 2 december gaf het KNMI voor het westen code oranje uit voor verwachte gladheid door ijzel. In de avond van 3 december trok een front over Nederland naar het oosten waardoor het in de oostelijke helft wit werd. Daar viel 2-5 cm sneeuw.  In het noordoosten was het zo koud dat de sneeuw tot en met 5 december bleef liggen. Ook op de Veluwe bleef plaatselijk sneeuw liggen. Ook op 4 en 5 december viel in het noorden wat sneeuw, daar lag plaatselijk tijdelijk ongeveer 5 cm. Hierna werd het minder koud en smolt de sneeuw snel weg. Op 8 december werd het in de ochtend in het noordoosten opnieuw een tijdje wit, daar viel een paar cm sneeuw die echter weer snel wegsmolt.

Sombere maand

De zon scheen deze maand gemiddeld over het land 35 uur terwijl het langjarig gemiddelde 58 uur is. Het zonnigst was het in het noorden met 50 uur in Hoorn op Terschelling. In het oosten was het uitermate somber, daar scheen de zon maar iets meer dan 20 uur. Het somberste station was Twenthe met 20 uur zon. De zon scheen het meest in de eerste drie dagen en op 17 december.

Normaal = het langjarig gemiddelde over het tijdvak 1991-2020.

KNMI Weer- en klimaatdiensten, 3 januari 2024. Adrie Huiskamp.