Winter 2023-2024 (december, januari, februari)

Zeer zacht, zeer nat en zeer somber

Temperatuurverloop

Zeer zachte winter

Met een gemiddelde temperatuur van 6,3°C tegen een langjarig gemiddelde van 3,9°C was de winter zeer zacht en eindigt op een gedeelde derde plaats samen met 2016 in de top tien van warmste winters sinds 1901. Alleen de winters van 2007 en 2020 waren zachter. De winter van 2007 was het zachtst met gemiddeld 6,5°C. 

December was zeer zacht met gemiddeld 6,9°C tegen 4,2°C normaal. Het was de op vier na zachtste decembermaand sinds 1901. Januari  week minder af van het langjarig gemiddelde met 3,9°C tegen een langjarig gemiddelde van 3,6°C. Februari was de zachtste februarimaand sinds het begin van de metingen met een temperatuur van 8,2°C tegen een langjarig gemiddelde van 3,9°C.

Koud begin, daarna overheersend zacht en wisselvallig weer

De eerste vier dagen van de winter begonnen koud. Daarna overheerste zeer zachte en wisselvallig weer. We verkeerden vrijwel continu onder invloed van actieve lagedrukgebieden die over het Noordzeegebied naar het oosten trokken. De temperatuur bleef, ook in de nacht, meestal ruim boven nul.

Koude periode in januari

Op 6 januari kwam er een einde aan het zachte weer en brak er een koudere periode aan, die, op een kort intermezzo van 11 tot en met 13 januari na, tot 21 januari zou duren. ’s Nachts lagen de temperaturen op de meeste dagen onder het vriespunt, overdag rond of iets boven het vriespunt. In Ell kwam het boven de verse sneeuw in de nacht van 18 januari met -10,4°C tot strenge vorst (minimumtemperatuur lager dan -10,0°C), de laagste temperatuur van deze winter.

Op 21 januari kwam er een abrupt einde aan het koude winterweer door storm Isha. Opnieuw werd het zeer zacht en wisselvallig. Dit weer zette zich voort in februari. In een zuidelijke stroming werd het op 15 februari in Woensdrecht 18,0°C, de hoogste temperatuur deze winter.

22 vorstdagen, geen ijsdagen

De Bilt telde deze winter 22 vorstdagen (dagen waarop de minimumtemperatuur onder het vriespunt ligt): vijf in december, veertien in januari en drie in februari. Het langjarig gemiddelde is 35. Er waren geen ijsdagen (dagen waarop de temperatuur de gehele dag niet boven het vriespunt komt), normaal zijn dit er zes. Het Hellmanngetal (de som van alle negatieve etmaalgemiddelde temperaturen tussen 1 november en 31 maart) stond eind februari in De Bilt op 15,8. Normaal tot en met februari is 42.

Neerslag

Recordnatte winter

De winter was zeer nat met landelijk gemiddeld 308 millimeter neerslag tegen 204 millimeter normaal.  Alleen in 1995 was het op de automatische weerstations natter met 320 millimeter. In De Bilt was het met 347 millimeter de natste winter sinds het begin van de metingen in 1906. Het vorige record stond op naam van 1966 met 338 millimeter. 

Alle drie de maanden waren nat

Alle drie de maanden waren nat: december met gemiddeld over het land 121 millimeter neerslag tegen een langjarig gemiddelde van 78 millimeter, januari met gemiddeld 82 millimeter neerslag tegen een langjarig gemiddelde van 68 millimeter en februari met gemiddeld 106 millimeter tegen een langjarig gemiddelde van 58 millimeter.  De zeer natte winter volgde op een zeer natte herfst, waardoor er in de afgelopen zes maanden al 673 millimeter is gevallen. Normaal valt er 426 millimeter in de twee seizoenen samen.  

Het natst was het deze winter op KNMI station Deelen met 409 millimeter neerslag (normaal 235 millimeter). Het minst nat was het in Westdorpe met 229 mm (normaal 204 mm).

Sneeuw en ijzel

Sneeuw viel er in het oosten en noorden van het land in de eerste week van december en in de koude periode in januari. In de nacht van 15 op 16 januari vormde zich in een groot deel van het land een dun sneeuwdek. Op 17 januari sneeuwde het langdurig in Limburg, waar zich een sneeuwdek vormde van 5-10 centimeter, in de Limburgse heuvels 15-20 centimeter.

Het KNMI gaf twee keer code oranje uit voor ijzel: op 2 december voor het westen van het land en op 11 en 12 januari voor het zuidoosten van het land.

Stormen

De winter kende meerdere stormen. Op 21 december hadden we te maken met storm Pia. De storm zorgde vooral voor hoge waterstanden op de Noordzee, waardoor alle stormvloedkeringen aan de kust werden gesloten. Daarna volgden storm Henk op 2 en 3 januari, storm Isha op 21 en 22 januari, storm Jocelyn op 24 januari en storm Louis op 22 februari. Voor Henk, Isha en Louis werd een code oranje afgegeven voor zeer zware windstoten.

Zonneschijnduur

Zeer somber

Met landelijk gemiddeld 173 uren zon tegen een langjarig gemiddelde van 218 uur was de winter zeer somber. December en februari waren zeer somber met respectievelijk  35 uur tegen 58 normaal en 52 tegen 92 uur normaal. Januari was met landelijk gemiddeld 86 zonuren tegen 68 zonuren normaal juist zonnig. Het somberst was het in Twente met 133 uur zonneschijn (normaal 203 uur). Het minst somber was het deze winter in Vlissingen met 214 uur zon (normaal 238 uur). In De Bilt scheen de zon 146 uur, tegen 212 uur normaal.

Normaal=het langjarig gemiddelde over het tijdvak 1991-2020

Definitief overzicht, De Bilt, 5 maart 2024 / Carine Homan