1947: de zomer van de 20e eeuw

De laatste jaren maken we de ene na de andere warme zomer mee, maar topzomer in ruim honderd jaar is nog steeds die van 1947. In De Bilt kwam de gemiddelde temperatuur uit op 18,7 graden tegen 16,6 normaal (gemiddeld over 1971-2000).

Niet alleen in ons land maar ook in andere delen van Europa was dit de warmste zomer van de 20e eeuw. Daarna zijn er nog zes zeer warme zomers geweest (1976, 1983, 1994, 1995, 1997 en 2003) met een gemiddelde temperatuur van 18,0 graden en hoger. De zomer van 1947 is echter niet meer overtroffen en heeft nog steeds het predikaat "zomer van de eeuw". Die zomer begon al op 8 mei en duurde vrijwel zonder onderbreking tot 21 september. Het ene record na het andere sneuvelde en de natuur heeft, ook omdat de zomer voorafgegaan werd door één van de strengste winters van de 20e eeuw, laten zien waartoe ons klimaat in staat is.

In mei 1947 kwam de temperatuur in Maastricht al op tien dagen boven de 25 graden en de laatste dag van de maand was op veel plaatsen in ons land de eerste van een lange reeks tropische dagen warmer dan 30 graden. De tropische hitte ging in juni door en het grootste deel van Nederland kreeg de eerste serie van vijf tropische dagen.Daarna een koeler intermezzo, maar de tweede helft van juni was opnieuw zomers en eind juni een tweede hittegolf met op 27 juni op veel plaatsen 37 of 38 graden. Maastricht noteerde 38,4 graden, op 0,2° na de hoogste temperatuur ooit in ons land gemeten. De hele maand juli bleef het op enkele koelere dagen na warm en op 22 juli begon de derde hittegolf met in Maastricht acht dagen achtereen 30 tot 35 graden. Opmerkelijk waren de zwoele nachten: Maastricht beleefde de warmste nacht van de 20e eeuw: op 29 juli kwam de temperatuur niet lager dan 26 graden.

Midden augustus volgde de vierde hittegolf met in Maastricht opnieuw een week tussen 30 en 35 graden. September haalde landelijk niet meer het criterium van een hittegolf, maar Maastricht kreeg van 11 tot en met 20 september nog een vijfde hittegolf te verwerken. Op vijf dagen werd het er warmer dan 30 graden en op veel plaatsen in ons land sneuvelden septemberrecords.

Eindresultaat was een zomer met in De Bilt over juni, juli en augustus de record gemiddelde temperatuur van 18,7 graden (net als in 1826) en het record van 840,3 uur zon. De warmte in het voor- en naseizoen meegerekend telde De Bilt het record van 64 zomerse dagen (25,0 graden of hoger) en 18 tropische dagen (30,0 graden of hoger). Maastricht kwam zelfs tot 30 tropische dagen, het record van de eeuw. Bijzonder droog was het niet: op veel plaatsen vielen soms fikse onweersbuien en De Bilt kreeg in drie maanden 174 millimeter, te weinig maar zeker niet extreem droog.