An inconvenient truth

De in de Verenigde Staten succesvolle documentairefilm “An Inconvenient Truth” (een ongemakkelijke waarheid) van de voormalige Amerikaanse vice president Al Gore is beloond met een Oscar. Al Gore zelf heeft de Nobelprijs voor de Vrede 2007 ontvangen

De succesvolle film, die inmiddels ook op dvd is verschenen, is de komende tijd ook gratis te zien in de Nederlandse bioscopen.

Al Gore trekt zet zich met zijn reizende ‘Opwarming van de aarde-show’ met hart en ziel in voor de klimaatproblematiek. De film van regisseur David Guggenheim is een aanrader: de klimaatverandering wordt op een pakkende manier in beeld gebracht aan de hand van een populair wetenschappelijke voordracht. En dat is de bevlogen Al Gore wel toevertrouwd. Met zijn reizende “Opwarming van de Aarde show” ziet hij ongetwijfeld kans een groot publiek te bereiken. Daarmee heeft hij aanzienlijk meer succes dan in de Amerikaanse politiek waarin het hem niet lukte een sterk milieubeleid van de grond te krijgen.

Zieke zoon veranderde Al Gore’s kijk op het leven
Als student zag Al Gore de milieucrises al aankomen. Hij kreeg in de zestiger jaren  college van een van de pioniers van het klimaatonderzoek, Keeling, die indrukwekkende metingen liet zien van de gestage toename van de kooldioxideconcentratie in de atmosfeer. Als jonge senator gaf de ziekte van zijn zoon hem een andere kijk op het leven. En nadat hij bijna tot de president van de VS was gekozen, wijdt hij zich nu volledig aan de opwarming van de aarde.

Twijfel zaaien
In zijn goeddoortimmerde en zorgvuldig opgebouwde presentatie toont Al Gore alle aspecten van de klimaatverandering: de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering en de manier hoe politici en beleidsmakers met het onderwerp omgaan. Ook laat hij zien hoe sceptici, al dan niet gesponsord door de olie-industrie, twijfel proberen te zaaien onder het publiek. Een bekende werkwijze die volgens Al Gore indertijd ook zou zijn gebruikt door de sigarettenindustrie in de strijd tegen kanker. Onder de wetenschappers twijfelt er echter niemand meer aan het broeikaseffect, zo blijkt uit zijn onderzoek naar een groot aantal wetenschappelijke publicaties.

Censuur in de klimaatvoorlichting
Al Gore verwijt de Amerikaanse regering invloed uit te oefenen op publicaties over klimaatverandering. De vice president kan wat dat betreft uit eigen ervaring putten: toen een van de meest vooraanstaande klimaatdeskundigen, Jim Hansen, gehoord werd door de Amerikaanse senaat. Al Gore vroeg hem naar de laatste paragraaf uit zijn rapport, die in tegenspraak leek te zijn met de essentie van het document. Jim Hansen antwoordde dat die paragraaf later door een hoge ambtenaar zonder verstand van zaken, maar met politiek gevoel, was toegevoegd. Het toont de wijzigingen die regeringsfunctionarissen in het document zouden hebben aangebracht en laat  zien hoe Amerikaanse wetenschappers monddood gemaakt worden. De censuur door de Amerikaanse regering is onlangs door het wetenschappelijke tijdschrift Nature opnieuw onder de aandacht gebracht in verband met de berichtgeving over hurricane Katrina. “De Amerikaanse regering zou de publicatie tegenhouden van een rapport waarin wordt beschreven dat er een relatie bestaat tussen klimaatverandering en de toename en de kracht van orkanen”, meldt NRC Handelsblad op 27 september.    

Wetenschappelijk verantwoord
De aanleiding van de film is de overstroming in New Orleans als gevolg van orkaan Katrina in het zwaarste stormseizoen dat Amerika ooit gekend heeft. Soms wordt de suggestie gewekt dat  extreme weersverschijnselen als overstromingen, droogtes, epidemieën en langdurige hittegolven direct verband hebben met het versterkte broeikaseffect. Hier zou enige nuance wel op zijn plaats zijn, maar in het algemeen wordt de klimaatproblematiek op een wetenschappelijk verantwoorde wijze uitgedragen. Zo laat Al Gore zien dat het Noordpoolgebied de kanarie in de kolenmijn is, het meest gevoelig voor de opwarming van de aarde. De recente berichtgeving over slinkend zeeijs in de Noordelijke IJszee en versnelling van massaverlies van de Groenlandse ijskap onderstrepen zijn lezing. De bijna 100 minuten durende documentaire is een duidelijke waarschuwing voor de enorme gevolgen van de klimaatverandering. De film eindigt met tips wat we zelf kunnen doen tegen het versterkte broeikaseffect. Boek
Gelijk met de Première van de film verschijnt bij Uitgeverij Meulenhof de Nederlandse vertaling van het boek “The Inconvenient Truth”van Al Gore. (325 pagina’s, euro 26,95, ISBN 0 7475 89062). 

Rob van Dorland & Harry Geurts, KNMI