Catalogus expositie Museum Boerhaave over geschiedenis weerkunde

Als opmaat tot de honderdvijftigste verjaardag van het KNMI had Museum Boerhaave in Leiden van 10 oktober 2003 tot en met 7 maart 2004 een tentoonstelling ingericht over de geschiedenis van de weerkunde in Nederland. In de catalogus bij de tentoonstelling wordt een overzicht gegeven van de geschiedenis van de meteorologie.

Geleerden als Huygens en later Fahrenheit maakten instrumenten om de temperatuur, druk en vochtigheid van de lucht te meten. Pas toen kregen ook wetenschappers belangstelling voor het weer. "Ondanks het feit dat het weer iedereen aangaat, ja soms zelfs treft, is de weerkunde merkwaardig genoeg een betrekkelijk jonge wetenschap, anders dan de astronomie met haar traditie van duizenden jaren, schrijft dr. G.A.C. Veeneman, directeur Museum Boerhaave in de catalogus van de tentoonstelling. "Het weer is van zoveel factoren afhankelijk dat een zinvolle beoefening van de weerkunde pas mogelijk werd, nadat er allerlei soorten meetinstrumenten beschikbaar kwamen.". Voor het zover was hielden eerst vooral boeren en zeelui het weer in de gaten maar vanaf de achttiende eeuw, toen er dus ook volop instrumenten beschikbaar waren, kregen ook artsen en dominees belangstelling. De artsen traden daarmee in de voetsporen van de Griekse medicus Hippocrates en dachten dat het weer een rol speelde in de oorzaak en verspreiding van ziektes. In ons land had met name de medicus Herman Boerhaave belangstelling voor het weer wat hij over wist te brengen aan waterbouwkundige Nicolaus Cruquius en de Utrechtse hoogleraar en natuuronderzoeker Peter van Musschenbroek, die ervoor zorgden dat er in ons land met systematische weermetingen werd begonnen.

Daarbij speelden de contacten tussen Boerhaave en de in Amsterdam wonende instrumentmaker Fahrenheit een grote rol. Buys Ballot trad later in hun voetsporen en richtte zich met name op internationale samenwerking, de weersverwachting en stormwaarschuwingen en de oprichting van het KNMI in 1854 op de Sonnenborgh in Utrecht.

Bij de tentoonstelling is een catalogus verschenen over drie eeuwen weerkunde in Nederland (32 pagina's, in kleur à   7,-). Meer informatie op de website van Museum Boerhaave.