De boot naar Texel en de robot op Mars

Op 13 en 14 maart jl kon de boot naar Texel door de lage waterstand niet uitvaren. Oud meteoroloog Kees Floor van het KNMI gaat in het meinummer van het tijdschrift Zenit uitvoerig in op waterstanden en het voorspellen van getijden.  

Voor de hoogte van de waterstanden langs de Nederlandse kust en in het Waddengebied is het astronomisch getij de belangrijkste factor, maar ook het weer is van invloed. De hoge waterstanden zijn algemeen bekend, maar minder in het oog springend zijn de lage waterstanden die hinder kunnen veroorzaken. Volgens de Texelse Eigen Stoomboot Onderneming (TESO) komt het ieder jaar wel een keer voor dat de afvaart van de boot naar Texel moet worden geannuleerd.

Klimaat van Mars
Behalve de lage waterstanden in de Waddenzee besteedt Zenit ook uitvoerig aandacht aan het weer op de planeet Mars. Het oppervlak van de rode planeet lijkt op een woestijn met zand, stenen en droge rivierbeddingen. Ondanks de robotjes die over de planeet rijden is er nog maar weinig bekend over het zand op Mars. Hoewel de luchtdruk op de planeet slechts zesduizendste is van de luchtdruk op aarde kost het niet veel moeite om grote hoeveelheden zand de atmosfeer van Mars in te jagen en soms planeetomvattende stofstormen te veroorzaken. Maarten Roos-Serote en Daphne Stam, die werkzaam zijn bij het Observatório Astronómico de Lisboa gaan nader in op de stofduivels die over de planeet Mars razen. Maarten G. Kleinhans van de Universiteit Utrecht beschrijft historische klimaatscenario's van de planeet. De huidige planeet is vooral koud en droog met een zeer lage luchtdruk en het kan er hard waaien. Er bestaan zeer uiteenlopende scenario's voor het vroegere klimaat van Mars die gekarakteriseerd worden als witte Mars, blauwe Mars en groene Mars.    

Ruimteonderzoek en zonsverduistering
Verder staat het meinummer van Zenit stil bij twintig jaar Europees planetair ruimteonderzoek of eigenlijk al 21 jaar: in 1985 lanceerde het Europese ruimteagentschap ESA voor het eerst een ruimtesonde naar een ander hemellichaam. Reisdoel was niet een planeet maar de komeet Halley.

Komeet 73P/Schwassmann-Wachmann in mei dichtbij de aarde
In mei passeert de komeet 73P/Schwassmann-Wachmann de aarde op een afstand van slechts twaalf miljoen kilometer. Dat resulteert in een zeer gunstige verschijning van de komeet die in 1995 uiteen is gevallen en waarvan nog verscheidene fragmenten door amateurs kunnen worden waargenomen. De dichtste benadering is rond 13 mei. De komeet die nu waarneembaar is, is niet met het blote oog te zien, maar wel met een flinke verrekijker. Deze komeet is inmiddels in een groot aantal stukken (fragmenten) uiteengevallen.

Daarnaast is er aandacht voor de totale zonsverduistering die eind maart te zien was in Lybië, Egypte en Turkije, voor het 225 jarig bestaan van het Eise Eisinga planetarium in Franeker en is het KNMI vertegenwoordigd met het weeroverzicht van de maand maart.

Zenit is het orgaan van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde en is een uitgave van Stichting De Koepel in Utrecht (030 2311 360). Zenit is verkrijgbaar in de boekhandel.