Grafiek van de wereldgemiddelde temperatuur
Frank Selten

El Niño op komst?

30 maart 2023

In de loop van dit jaar wordt weer een El Niño verwacht. Tijdens een El Niño warmt de tropische Stille Oceaan sterk op met gevolgen voor het weer wereldwijd. De laatste sterke El Niño was in 2016. Mede daardoor is 2016 wereldwijd het warmste jaar tot nu toe. Als El Niño inderdaad doorzet, zal 2024 waarschijnlijk warmer worden dan 2016.

El Niño en La Niña 

Tijdens een El Niño is het zeewater in de centrale en oostelijke delen van de tropische Stille Oceaan warmer dan normaal, waardoor het daar meer regent en in Zuidoost-Azië juist minder (figuur 1, rechtsboven). De oostenwinden nabij de evenaar worden minder krachtig of zelfs westelijk. Bij een La Niña zien we juist een afkoeling van het zeewater in dat gebied en daardoor sterkere oostenwinden en een natter Zuidoost-Azië (figuur 1, rechtsonder). De invloed op het weer in de tropen is groot, maar doordat El Niño en La Niña het hele klimaatsysteem beïnvloeden zijn de gevolgen merkbaar over de hele Aarde.  

El Niño op komst? 

In onze omgeving is de invloed van El Niño en La Niña heel klein maar in andere delen van de wereld zijn de gevolgen groot. Zo komen daar ernstige droogtes en hevige regens voor. Daarom is het erg belangrijk tijdig te weten of er een nieuwe El Niño aankomt. Maar als we kijken naar het historische verloop (figuur 1, links), valt op hoe grillig en onregelmatig het verloop van El Niño en La Niña is. Het is erg lastig om overgangen ruim van tevoren aan te zien komen. Toch is de kans groot dat deze lente en zomer zich een volgende El Niño aandient. Dat komt omdat we al een paar jaar hebben gehad met een La Niña, en omdat de zeewatertemperaturen voor de kust van Zuid-Amerika stijgen. De officiële verwachting van de NOAA, de Amerikaanse weerdienst, schat deze kans op ongeveer 60 procent

Met gekleurde staafjes is per maand in een grafiek aangegeven of El Niño of La Niña aanwezig was vanaf 1950 tot nu. Twee illustraties laten de afwijkingen in de zeewatertemperatuur en wind zien tijdens El Niño en La Niña.
Figuur 1. Als de temperatuur van het zeewater in de tropische Stille oceaan in het gebied van El Niño (zwart rechthoekje in de figuren rechts) 0.5 graad boven normaal is dan spreken we van El Niño, een halve graad onder normaal van La Niña (links). Tijdens El Niño en La Niña zijn wind en regenpatronen verstoord (rechts). Bron: NOAA
Animatie op een bol met in kleur de afwijking van normale waardes van de zeewatertemperatuur in de tropische Stille oceaan. Van januari 2022 tot maart 2023.
Figuur 2. Ontwikkeling van de temperatuur van het zeewater in de Stille Oceaan sinds januari 2022. De koude temperaturen van La Niña verdwijnen begin 2023. Bron: Coral Reef Watch.
Staafgrafiek van de wereldgemiddelde opwarming per maand sinds 1951-1980. Maanden tijdens El Niño zijn rood gekleurd, La Niña blauw.
Figuur 3: Wereldgemiddelde opwarming per maand sinds 1951-1980. Maanden tijdens El Niño zijn rood gekleurd, La Niña blauw. Bron: NASA

Tijdens El Niño is het op aarde gemiddeld iets warmer 

In feite zorgen overgangen tussen El Niño en La Niña voor relatief korte en tijdelijke veranderingen in het klimaat op aarde, met name in de tropen. Toch is de invloed groot. Dat zie je terug in het verloop van de wereldgemiddelde temperatuur (figuur 3). De warmste jaren kwamen namelijk bijna allemaal voor tijdens El Niño periodes.  

El Niño trekt zich weinig aan van klimaatverandering 

Tot nu toe lijkt het erop dat klimaatverandering zelf geen invloed heeft op El Niño en La Niña. Maar dat betekent niet dat dat niet gaat gebeuren in een verder opwarmend klimaat. Hoewel er al veel onderzoek is gedaan kunnen wetenschappers nog niet zeggen of en hoe El Niño en La Niña zullen veranderen in de toekomst. De gevolgen van El Niño worden wel groter, doordat de bijbehorende droogtes en sterke regenval intenser worden door de opwarming. Met de komst van een volgende El Niño zal de wereld waarschijnlijk één of meerdere extra ‘warme’ jaren tegemoet gaan.

KNMI-klimaatbericht door Yorick de Wijs 

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Minder bewolking was belangrijke factor in recordwarmte 2023

    In 2023 bereikte de wereldgemiddelde temperatuur een recordhoogte. Rekening houdend met alle beke...

    18 december 2024 - Klimaatbericht
  2. Zonnestraling in december vergeleken met juni

    December is de donkerste maand van het jaar, met de laagste zonnestand en de kortste dagen. De ho...

    13 december 2024 - Klimaatbericht
  3. Klimaatwetenschap in de rechtszaal

    Vandaag is het de dag van de mensenrechten. Het recht op leven, gezondheid, eigendom en wonen sta...

    10 december 2024 - Klimaatbericht
  4. KNMI klimaatgedicht

    KNMI klimaatgedicht 2024

    05 december 2024 - Klimaatbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten