Grootschalige afsterving koraalriffen door opwarmende oceanen

Tijdens het recordwarme jaar 2016 blijkt 95% van het noordelijke deel van het Groot Barrièrerif in Australië ten prooi te zijn gevallen aan “verbleking”, het voorstadium van afsterven. Deze verbleking heeft zich in 2017 voortgezet, blijkt uit onderzoek van het Australische ARC Centre of Excellence for Coral Reef Studies.

De oorzaak hiervan ligt in de opwarming van de oceanen. Koralen leven in symbiose met een speciaal type algen, die het koraal voorzien van voedingsstoffen. Juist deze algen zijn zeer gevoelig voor de temperatuur van het zeewater: een opwarming van een luttele graad is al fataal voor de meeste koraalminnende soorten.

De temperatuur van de oceanen wordt gemeten door zogeheten ARGO floats, een soort boeien die met de stromingen meedrijven. De wereldzeeën worden inmiddels bevolkt door duizenden ARGO floats, waaraan het KNMI een belangrijke bijdrage levert door jaarlijks ongeveer zeven floats uit te zetten. Uit deze en andere gegevens blijkt dat de tropische oceanen de laatste decennia inderdaad gestaag zijn opgewarmd.

Wat brengt de toekomst voor de koraalriffen? Het KNMI heeft met zijn mondiale klimaatmodel becijferd dat de tropische oceanen bij toenemende concentraties van broeikasgassen verder zullen opwarmen, tot wel 2,5 à 3 graden (in 2100) boven het huidige niveau.

Zelfs de snelst groeiende koralen hebben minstens tien jaar nodig om een te warm jaar te boven te komen. Bij verdere klimaatopwarming zullen zulke extreem warme jaren elkaar steeds sneller opvolgen, waardoor de kans op herstel minimaal is en afsterving vrijwel onvermijdelijk.

De toekomst van de koraalriffen ziet er dus letterlijk en figuurlijk nogal bleek uit.


KNMI-klimaatbericht door Richard Bintanja