Haiyan zwaarste tyfoon ooit gemeten

De Filippijnen worden elk jaar geteisterd door een reeks van zware tropische cyclonen, met name tussen juni en oktober. Haiyan is een uitzonderlijk zware tropische cycloon geweest die ruim de hoogste categorie 5 heeft overschreden.

Daarmee is Haiyan een van de zwaarste tyfonen of orkanen die ooit is gemeten. Met een minuutlangdurende windsnelheid van 315 km/uur en pieksnelheden van naar schatting 380 km/uur kwam Haiyan vrijdag 8 november aan land, met desastreuze verwoestingen tot gevolg. Niet alleen de wind, maar ook de stormvloed, golven en overvloedige regen zijn catastrofaal bij een orkaan van categorie 5 op de schaal van Saffir/Simpson. Tropische cyclonen in de Stille Oceaan worden overigens tyfonen genoemd; in de Atlantische Oceaan heten ze orkanen.

Haiyan kon uitgroeien tot een uitzonderlijke en catastrofale sterkte door de grote toevoer van warme en vochtige lucht. In het trekgebied van Haiyan was de zeewatertemperatuur ruim 30 graden Celsius waardoor de tyfoon veel vocht in de atmosfeer kon opnemen. Dat is de brandstof voor de tropische cycloon. De warme vochtige lucht stijgt op en koelt daarbij af zodat eerst wolken en daarna neerslag ontstaan. Door de condensatie en bevriezing van de waterdamp op grote hoogte komt er warmte vrij, waardoor de stijgsnelheid van de lucht verder vergroot.
Berekeningen met klimaatmodellen laten zien dat tropische cyclonen in de toekomst niet vaker zullen voorkomen maar wel zwaarder worden. Door de warmere oceanen halen tropische cyclonen meer energie uit het oceaanwater waardoor ze in kracht toenemen.

Orkaanverwachtingen zijn tegenwoordig zeer nauwkeurig. De koers, het verloop en de sterkte van orkanen en tyfonen kunnen meteorologische instituten dagen van tevoren goed berekenen zodat er tijd is om mensen voor te bereiden op de verwachte weersituatie.

Helaas blijven kustgebieden kwetsbaar voor orkanen en stormvloeden, zeker met een stijgende zeespiegel door het versterkte broeikaseffect. Zo leidt het warmer worden van de bovenlaag van de oceanen tot thermische uitzetting van het zeewater waardoor de zeespiegel stijgt.