IPCC: Menselijke invloed op klimaat aangetoond

Menselijke activiteiten, zoals de uitstoot van broeikasgassen en ontbossing, zijn in belangrijke mate de oorzaak van de warmer wordende wereld, met name vanaf het midden van de twintigste eeuw. De wetenschappelijke argumenten daarvoor zijn sterker geworden. De atmosferische samenstelling zal in de 21e eeuw blijven veranderen door menselijk toedoen. De wereldgemiddelde temperatuur en het zeespiegelniveau zullen verder toenemen. Ook andere aspecten van het klimaat, zoals de hoeveelheid neerslag en de kans op extremen, zullen veranderen.

Dat concludeert het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) aan het slot van de plenaire vergadering in Shanghai, waar het eerste deel van het derde "Assessment Report" werd aanvaard.

In duizend jaar niet zo warm
De wereldgemiddelde temperatuur bij het aardoppervlak is in de twintigste eeuw met 0,6 graden toegenomen. Een dergelijke opwarming in zo'n hoog tempo heeft zich waarschijnlijk de laatste duizend jaar niet voorgedaan. Opmerkelijk is dat drie recente jaren (1995, 1997 en 1998) in ieder geval de warmste jaren waren sinds 1860 en waarschijnlijk de warmste in duizend jaar. Door de temperatuurstijging is de bedekking van de aarde met sneeuw en ijs afgenomen. De zeespiegel is in de twintigste eeuw gestegen met 10 tot 20 centimeter, mede door de opwarming van zeewater en het smelten van landijs. De hoeveelheid neerslag op gematigde en hogere breedtegraden is toegenomen, terwijl in delen van de subtropen een kleine afname is gesignaleerd.

Invloed van de mens op het klimaat aangetoond
De concentratie CO2 in de atmosfeer is de laatste decennia blijven toenemen met gemiddeld 0,4% per jaar en heeft in de loop van de twintigste eeuw een niveau bereikt dat in ieder geval niet in 420.000 jaar, maar waarschijnlijk zelfs niet in twintig miljoen jaar, is voorgekomen. Het staat vast dat die toename door de mens veroorzaakt is. Ook de concentraties van andere broeikasgassen zijn als gevolg van menselijk handelen verder toegenomen. Op basis van nieuwe analyses vindt het IPCC het waarschijnlijk dat de waargenomen klimaatverandering sinds het midden van de twintigste eeuw grotendeels door de mens is veroorzaakt.

Computersimulaties op basis van nieuwe broeikasgas-scenario's laten zien dat het door mensen veroorzaakte broeikaseffect in de 21e eeuw zal leiden tot een verdere toename van de wereldgemiddelde temperatuur met 1,4 tot 5,8 graden. Voor Nederland en West-Europa wordt een toename van de hoeveelheid neerslag verwacht. Ook elders zullen de neerslagpatronen veranderen. De zeespiegel zal gedurende de 21e eeuw stijgen met 9 tot 88 centimeter. Op een termijn van enkele eeuwen kan een verdere toename met enkele meters worden verwacht.

Volgende delen IPCC-rapport
Het IPCC brengt sinds 1990 iedere vijf jaar een rapport uit waarin de actuele wetenschappelijke kennis van het klimaatprobleem wordt samengevat. Het eerste deel beschrijft de natuurwetenschappelijke aspecten van het klimaatsysteem en de invloed van de mens hierop. Het tweede deel, dat op 16 februari 2001 zal worden vastgesteld, gaat in op de gevolgen van klimaatverandering en zeespiegelrijzing op de waterhuishouding, landbouw, ecosystemen en gezondheid. Het derde deel, vast te stellen op 3 maart 2001, behandelt de doelmatigheid en de sociaal-economische gevolgen van mogelijke maatregelen die de uitstoot van broeikasgassen beperken. Verschillende Nederlandse onderzoekers hebben bijgedragen aan deze rapporten.

De Nederlandse deelnemers op de plenaire vergadering van het IPCC in Shanghai. Op de achtergrond Fons Baede (KNMI); van links naar rechts Arthur Petersen (VU, A'dam), Koos Verbeek en Aad van Ulden (KNMI).