Klimaatgemiddelden in tijden van verandering

Het is van groot belang te weten wat klimatologisch gezien 'normaal' is. Zo worden onze steden, wegen en dijken ontworpen aan de hand van deze kennis. Maar wat is normaal in tijden van snelle verandering van het klimaat?

Belang van klimaatgemiddelden

Deze winter vierde ik mijn dertigste verjaardag, een hele mijlpaal dat begrijpt u. In de meteorologie worden 30-jaar gemiddelden gebruikt om de klimatologie te bepalen: het gemiddelde weer. Kennis van het klimaat en hoe het weer daarbinnen varieert is van belang voor het plannen van een vakantie, maar ook voor het ontwerp van dijken en bruggen, keuzes voor gewassen en het inrichten van steden.

WMO-richtlijnen

Er zijn wereldwijd richtlijnen hoe de klimaat-normaal wordt bepaald, vastgesteld door de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO). Sinds lange tijd gebruikt men 30-jaar gemiddelden, die iedere 10 jaar worden geüpdatet. Het KNMI hanteert dan ook de periode 1981-2010 als de huidige 'normaal', en vergelijkt in zijn maandoverzichten met die periode. De volgende normaal, van 1991-2020, verschijnt in 2021.

30 jaar

Het gebruik van 30 jaar voor het bepalen van de klimaat-normaal is een enigszins willekeurige keuze. De periode van middelen moet lang genoeg zijn om de wisselvalligheid van het weer te bevatten, op korte tijdschalen is er veel meer variatie (figuur 1). De periode van middelen mag echter niet té lang zijn. In tijden van klimaatverandering, zowel door natuurlijke cycli als door de mens veroorzaakt, is het langjarig gemiddelde snel achterhaald en beschrijft het niet het werkelijke gemiddelde weer van het moment (figuur 2).

Klimaat-normaal

Er bestaan complexere methoden om de 'klimaat-normaal' te bepalen, vaak ontworpen om de opwaartse trend beter te vangen. Toch blijft het relatief eenvoudig te bepalen langjarig gemiddelde de meest gebruikte definitie van het klimaat. Met 10-jaarlijkse updates zorgen we ervoor dat de waardes enigszins up-to-date blijven. Want er kan veel gebeuren in 30 jaar, op persoonlijk vlak maar zeker ook met betrekking tot ons weer en klimaat.

KNMI-klimaatbericht door Karin van der Wiel