Klimaatverandering begint bij 30 jaar

De temperatuur in Nederland neemt toe, maar gaat voor korte of langere tijd ook op en neer. Wereldwijd wordt in de meteorologie het klimaat bepaald voor perioden van 30 jaar, waarom is dat zo? Dit klimaatbericht laat de trend in de temperatuur zien in de afgelopen 120 jaar voor alle mogelijke perioden. We zien dat ook voor de trend in de temperatuur die 30 jaar een goede periode is.

Omhoog en omlaag

De jaargemiddelde temperatuur in De Bilt (figuur 1) neemt geleidelijk toe, van ongeveer 9 °C begin vorige eeuw tot 11 °C nu. Maar er zijn ook jaren die naar boven uitschieten, bijvoorbeeld 2014, of juist naar beneden, bijvoorbeeld 1996. Ook gaat de temperatuur soms enkele jaren achtereen omhoog, bijvoorbeeld 1987-1990, of juist omlaag, bijvoorbeeld 2007-2010. De trend hangt dus af van naar welke periode je kijkt: waar in de tijd die periode ligt én hoe lang zij duurt. Hoe zit dit precies?

Alle mogelijke perioden

De trend in de temperatuur voor alle mogelijke perioden tussen 1901 en 2020 is te zien in figuur 2. Elke punt correspondeert met één periode, waarbij de waarde op de horizontale as het middelste jaar is van de periode, de waarde op de verticale as de lengte van de periode, en de kleur van het punt de waarde van de lineaire trend. Bijvoorbeeld, het punt (1960, 61) geeft de trend over de periode 1930-1990. De top van de driehoek geeft de trend over de totale periode 1901-2020. Voor perioden korter dan 30 jaar, onder de stippellijn, zien we zowel opwarming (rood) als afkoeling (blauw). Perioden langer dan 30 jaar laten echter bijna allemaal een opwarming zien. Bovendien is de opwarming voor deze langere perioden groter naarmate ze recenter zijn. Voor de afgelopen 30 jaar is de opwarming 4,0 °C per 100 jaar.

Temperatuurtrendtriangel

Die 30 jaar klopt goed met de periode van eveneens 30 jaar waarvoor wereldwijd in de meteorologie het klimaat wordt bepaald. De bijdrage van toevallige variaties aan deze zogeheten klimaatnormaal is dan klein genoeg en met 30 jaar duurt het niet al te lang voordat weer een nieuwe klimaatnormaal en daarmee de klimaatverandering tussen de twee normalen kan worden bepaald. Klimaat en klimaatverandering beginnen bij 30 jaar, dat zien we in deze temperatuurtrendtriangel.

KNMI-klimaatbericht door Peter Siegmund