Klimaatverandering daagt de mens uit

Klimaat en de verandering daarin heeft altijd het vernuft van de mens uitgedaagd. Zo stimuleert de huidige opwarming van het klimaat door de uitstoot van broeikasgassen innovaties in windenergie, zonne-energie, elektrische auto’s, accu’s, slimme elektriciteitsnetwerken, waterbeheer en klimaatbestendige gewassen. 200 jaar geleden stimuleerde het de ontwikkeling van de fiets.

Op 10 april 1815 barstte de Indonesische vulkaan Tambora uit: voor de uitbarsting was de vulkaan ongeveer 4200 meter hoog, daarna slechts 2800 meter. De uitbarsting joeg circa 150 km³ materiaal de atmosfeer in wat een invloed had op het weer wereldwijd. De lichtste deeltjes werden tientallen kilometers hoog de stratosfeer in geslingerd waar ze, door de winden op die hoogte, over de hele wereld verspreid werden. De hoeveelheid stof was zo groot dat er wereldwijd in het jaar erna sprake was van een sterke afkoeling van enkele graden door het dimmen van zonlicht. Het effect was tijdelijk. Uiteindelijk vielen zelfs de kleinste asdeeltjes uit de atmosfeer.

Het jaar 1816 staat bekend als het jaar zonder zomer. Reconstructies op basis van oude metingen laten zien dat het IJsland lagedrukgebied zich die zomer verder uitstrekte Europa in. De zomer in Europa was mede daardoor extra koud en nat (zie figuren hieronder) wat leidde tot misoogsten en sterfte van vee door voedseltekorten. Als reactie op deze misoogsten is men na gaan denken over kunstmest. Gebrek aan paardenvoer leidde tot een tekort aan vervoer over land met paarden.

Voor Karl Drais was dat laatste aanleiding om een alternatief te verzinnen. Op 12 juni 1817 reed hij voor het eerst op zijn eigen uitvinding: de loopfiets. Deze tocht van ongeveer 7 kilometer wordt gezien als het begin van de ontwikkeling van de fiets nu 200 jaar geleden.

KNMI-klimaatbericht door Maarten Sneep en Frank Selten