Klimaatbericht

Neerslag wordt steeds variabeler

25 september 2018

Klimaatmodellen laten zien dat de jaar-op-jaar fluctuaties in neerslag wereldwijd sterk zullen toenemen in een opwarmend klimaat. Dit heeft grote gevolgen voor neerslagextremen (overstromingen, droogtes) – en de daarbij behorende maatschappelijk gevolgen – want die worden vooral bepaald door de grootte van de fluctuaties.

Gemiddelde neerslag

Klimaatmodellen en metingen laten zien dat de wereldgemiddelde neerslag met zo’n 2 procent per graad opwarming toeneemt. Dit is minder dan de toename in atmosferisch waterdamp (~7 procent per graad), omdat er maar een beperkte hoeveelheid energie beschikbaar is voor verdamping. Ook zijn er grote regionale verschillen, waarbij droge gebieden steeds droger worden en natte gebieden steeds natter. De sterkste procentuele toename in neerslag vindt plaats in het noordpoolgebied, waar door het terugtrekkende zee-ijs de verdamping vanuit de open oceaan toeneemt.

Neerslagfluctuaties

Simulaties met klimaatmodellen laten echter zien dat de jaar-op-jaar fluctuaties veel sterker toenemen dan de gemiddelde neerslag, namelijk wereldwijd gemiddeld 3-4 procent per graad en boven land zelfs 4-5 procent per graad (figuur 1 en 2). Deze toename in de fluctuaties is kleiner dan die in atmosferisch waterdamp. Dat komt door een afname in de sterkte van de atmosferische circulatie en opwaartse bewegingen, die aan de basis liggen van neerslagvorming. Tweederde van alle continentale regio’s laat een robuuste toename in de neerslagvariabiliteit zien, en dit gaat op voor zowel tropische als niet-tropische gebieden, en voor alle seizoenen.

Gevolgen

Zowel de gemiddelde neerslag als de jaar-op-jaar fluctuaties nemen toe in een opwarmend klimaat. Beide hebben tot gevolg dat jaren met extreem veel neerslag waarschijnlijker worden.

KNMI-klimaatbericht door Richard Bintanja

Figuur 1. Verandering in de variabiliteit (standaarddeviatie) van neerslag boven land voor verschillende modellen, seizoenen en gebieden, gedurende de 21e eeuw.
Figuur 1. Verandering in de variabiliteit (standaarddeviatie) van neerslag boven land voor verschillende modellen, seizoenen en gebieden, gedurende de 21e eeuw.
Figuur 2. Modelgemiddelde verandering in neerslag, neerslagvariabiliteit en atmosferisch waterdamp als functie van de mondiale temperatuurverandering voor verschillende seizoenen en gebieden.
Figuur 2. Modelgemiddelde verandering in neerslag, neerslagvariabiliteit en atmosferisch waterdamp als functie van de mondiale temperatuurverandering voor verschillende seizoenen en gebieden.

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Lachgas is geen grap

    De naam lachgas houdt ons een beetje voor de gek, want zo onschuldig is het niet. Lachgas is beke...

    01 april 2025 - Klimaatbericht
  2. Meteorologisch droogteseizoen begint na recorddroge maart

    De periode waarin we droogte monitoren start vandaag. Het KNMI houdt elk jaar van 1 april tot en...

    01 april 2025 - Nieuwsbericht
  3. Recorddroge maart met veel zon

    Het was – op onze automatische weerstations - de droogste maart sinds het begin van de metingen i...

    31 maart 2025 - Nieuwsbericht
  4. Zware aardbeving in Myanmar

    In Myanmar is om 7:20 uur Nederlandse tijd (12:50 uur lokale tijd) een zware aardbeving opgetrede...

    28 maart 2025 - Nieuwsbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten