Opnieuw lichtende nachtwolken boven Nederland

Opnieuw zijn in ons land fraaie lichtende nachtwolken te zien geweest. KNMI-waarnemer schoot in de nacht van 13 op 14 juli unieke foto's op Schiphol. Ook op 2 juli waren deze wolken te zien in vormen en kleuren zoals ze zelden worden waargenomen.

Volgens Peter Paul Hattinga Verschure, expert op het gebied van lichtverschijnselen aan de hemel, waren de lichtende nachtwolken op 2 juli te zien tussen kwart voor drie en kwart voor vijf in de ochtend, als een lichtende wolkensluier met ribbeltjes en strepen. Tegen half vijf waren ze over bijna de gehele hemel te zien, dus ook in zuidelijke richting. Het bijzondere was niet alleen dat ze zo helder waren, maar ook dat er zoveel vormen in te zien waren en dat snelle vormveranderingen plaatsvonden. Dat lijkt te wijzen op sterke luchtstromingen in de ijle bovenlaag van de atmosfeer op ruim tachtig kilometer hoogte, waar de lichtende nachtwolken zich bevinden. De afgelopen dagen zijn al vaker lichtende nachtwolken waargenomen. Meteoroloog Jacob Kuiper van het KNMI maakte filmopnamen.

Nader Verklaard
Lichtende nachtwolken komen voor op ongeveer 80 kilometer hoogte, veel hoger dan gewone wolken, die hooguit zo'n 20 kilometer hoogte bereiken. Na zonsondergang weerkaatsen die hoge wolken nog een tijd zonlicht.

Het ontstaan van deze prachtige nachtwolken houdt verband met talrijke uiterst kleine deeltjes in de bovenste lagen van de atmosfeer. Dat kan bijvoorbeeld stof zijn afkomstig van meteorieten. Zulke deeltjes alleen zijn echter niet voldoende: ook is waterdamp nodig en zeer lage temperaturen tussen -90 en -145 graden Celsius zijn een voorwaarde. Op de deeltjes zet zich dan een laagje ijs af, net als rijp op het aardoppervlak. Door het ijs dat de deeltjes omhult wordt zonlicht gespiegeld.

Wie de lichtende nachtwolken een tijd observeert zal zien dat de vormen relatief snel veranderen. Op de hoogte waar de wolken zich ophouden komen zeer sterke luchtstromingen voor. In horizontale richting stroomt de lucht met snelheden van gemiddeld 150 km/u en soms wel 500 tot 700 km/u. Daarmee samenhangend doen zich ook sterk dalende en stijgende luchtstromingen voor, waardoor de wolken een bijzonder turbulent aanzien krijgen. De karakteristieke golven en ribbels verdwijnen weer even snel als ze zijn gekomen.