Eind 1705 begon Cruquius het weer te notereen, eerst sumier en vanaf 1706 meldde hij systematisch temperatuur, luchtdruk en wind. Ter gelegenheid hiervan is in Museum de Cruquius een tentoonstelling te zien en is het oudste weerboekje van Nederland herdrukt.  

Het initiatief tot die heruitgave is genomen door Uitgeverij van Wijnen in Franeker, ook uitgever van de serie "Duizend jaar Weer, Wind en Water in de Lage Landen" van Jan Buisman. Daardoor is dit unieke weerdocument met de vroegste instrumentele weerwaarnemingen van Nederland voor iedereen beschikbaar. Het boekje bevat een inleidende tekst over Cruquius gevolgd door een groot aantal pagina's met de originele metingen over de jaren 1705-1725. De inleiding bevat ook een korte toelichting bij de cijfers. Het "oudste weerboekje van Nederland" is verkrijgbaar in de boekhandel.

Boekgegevens:
Titel: Het weerboekje van Cruquius
Ondertitel: De vroegste instrumentele weerwaarnemingen van Nederland
Auteur: Nicolaas Cruquius/Harry Geurts (inleiding)
ISBN: 90 5194 284 2
Bindwijze: ingenaaid in gemarmerde band
Formaat: 11 x 16,5 cm.
Bladzijden: 192
Prijs: € 35,00 (verkrijgbaar in de boekhandel en bij het Museum de Cruquius)
Informatie bij Uitgeverij van Wijnen in Franeker, telefoon 0517 394588.

300 jaar weermetingen
Het was onlangs precies 300 jaar geleden dat Cruquius, geboren op Vlieland in 1678, gestorven in Spaarnwoude in 1754, begon met zijn weerkundige metingen. Voor Museum De Cruquius aanleiding voor een tentoonstelling over leven en werken van deze bijzondere man. Dankzij Cruquius of “Kruik” zoals zijn voorouders oorspronkelijk heetten, beschikt Nederland over een ononderbroken reeks weermetingen van drie eeuwen. Een unicum in de wereld. Volgens meteorologen en waterstaatsexperts kan er niet genoeg gewezen worden op de grote betekenis van Cruquius.

Vooruitstrevende ideeën
De denkbeelden van Cruquius over de waterstaat moeten worden beschouwd als de voedingsbodem waarop het latere Rijkswaterstaat in Nederland werd gebouwd. Op de tentoonstelling zijn de originele kaarten te zien, waarop Cruquius indertijd de dreigingen van het opkomende water zichtbaar maakte. Ook de originele etsplaten voor de kaarten, meetinstrumenten en atlassen zijn aanwezig. Evenals de moeizame briefwisselingen van Cruquius met de Hoogheemraadschappen Rijnland en Delfland.

Cruquius was in meerdere opzichten zijn tijd vooruit. Hij voorzag de relatieve zeespiegelstijging, de dichtslibbing van Het IJ, de noodzaak van inpoldering van het Haarlemmermeer en de uitwateringen in Hoek van Holland en Katwijk. Maar het duurde een eeuw of langer voor anderen op basis van zijn plannen daadwerkelijk tot actie overgingen.

Waterstaatsplan
In 1725 ontwikkelde Cruquius een waterstaatsplan om de problemen in de waterhuishouding van de Lage Landen te begrijpen en op te lossen. Hij pleitte voor de oprichting van een instituut, dat weergegevens en informatie over waterstanden, getijden, stormvloeden en overstromingen zou bundelen. Dat Cruquius voorstel aan de Staten van Holland werd afgewezen had waarschijnlijk ook te maken met het moeilijke karakter van de man, die van geen compromis wilde weten. Zijn lijfspreuken “Neminem Scientia Cruciat” en “Nooyt Schaad Const” zijn een woordspeling op zijn initialen en betekenen zoveel als: wetenschap schaadt niemand. En dit typeert Nicolaus Samuelis Cruquius ten voeten uit.