Reconstructie klimaat Japan dankzij Nederlandse waarnemers

In Nagasaki in Japan vindt op 8 oktober in aanwezigheid van minister T. Netelenbos van Verkeer en Waterstaat een internationaal symposium plaats over historische meteorologische waarnemingen. Aanleiding zijn recent in het archief van het KNMI gevonden metingen uit de 19e eeuw, die Nederlanders op Decima hebben verricht. Uit die periode waren tot voor kort uitsluitend niet instrumentele waarnemingen uit Japanse dagboeken bekend. De meetreeksen maken de legpuzzel een stuk completer en verlengen de instrumentele klimaatgeschiedenis van Japan met meer dan helft. De gegevens zijn van grote betekenis voor onderzoek naar de wisselingen in het klimaat en voor de reconstructie van het verloop van de gemiddelde temperatuur. Het onderzoek van historische klimaatgegevens vindt plaats in het kader van het HISKLIM-project van het KNMI, dat begin dit jaar van start is gegaan.

Verloop van de jaargemiddelde temperatuur in Japan sinds 1819. De rode lijntjes tonen de Nederlandse bijdragen. De lengte van de meetreeks biedt de mogelijkheid om trage variaties in het klimaat te detecteren. De systematische afwijkingen van de metingen in het begin van de 19e eeuw zijn niet verklaarbaar.

De meetreeksen van Decima, die onlangs in de archieven zijn gevonden, bestrijken de periodes 1845-1858 en 1871-1878 en zijn verricht door de Nederlandse medici Mönicke, Van den Broek, Pompe van Meerdervoort en Geerts. In de archieven van Nagasaki is recent bovendien geheel onverwacht een meetreeks gevonden met waarnemingen door Blomhof en Von Siebold in Decima over de jaren 1819-1828. De meteorologische stations zijn in Japan pas in de jaren zeventig van de 19e eeuw opgericht. Het deels parallel lopen van de nieuw gevonden reeks maakt een reconstructie van het klimaat tot vrijwel in het begin van de 19e eeuw mogelijk. Om dat te realiseren is een samenwerkingsproject tot stand gekomen tussen het KNMI, de Tokyo Metropolitan University en de University of East Anglia (UK).

Daarnaast loopt de nu gevonden meetreeks parallel met niet instrumentele waarnemingen die op verschillende plaatsen in Japan sinds 1700 systematisch zijn vastgelegd in dagboeken. Door menging van de meetresultaten met de dagboekgegevens kan zelfs een klimaatreconstructie worden gemaakt tot drie eeuwen terug.

Het "International Public Symposium on the Recovered 19th Century Meteorological Observations of Decima, Nagasaki" wordt georganiseerd door de Tokyo Geographical Society. Aan het symposium wordt deelgenomen door onderzoekers van het KNMI, de Universiteit van Leiden, de Climate Research Unit van de University of East Anglia (UK), de Nagasaki Junshin University, de Kobe University en de Tokyo Metropolitan University. Het symposium is een onderdeel van de viering 400 jaar betrekkingen Nederland-Japan.