Rookpluimen uit Amerika boven Europa

Rook van de grote bosbranden die sinds begin juni in Colorado woeden, zijn richting Europa gedreven. Met de satellietinstrumenten waarvan het KNMI de gegevens verwerkt, worden de rookwolken in de hogere luchtlagen goed waargenomen.

De bosbranden, die veroorzaakt zijn door blikseminslagen, zijn rond West Fork op 5 juni begonnen. Door het ruwe terrein met veel dode naaldbomen duren de branden lang. De naaldbomensterfte is veroorzaakt door kevers. Daarbij hebben droogte en harde wind sinds 20 juni het vuur verder aangewakkerd.

De branden hebben al een oppervlakte ruim 30 duizend hectare verwoest. Zulke grote bosbranden zijn in dit gebied nog niet eerder voorgekomen. Het is uitzonderlijk dat rook over zo’n grote afstand (meer dan zevenduizend kilometer) van Noord-Amerika over de Atlantische Oceaan naar Europa wordt getransporteerd.

Rookdeeltjes zijn erg klein, ongeveer een tiende micrometer (0.0001 mm). De satellietinstrumenten die gebruikt worden, GOME-2 en OMI, meten de rook in het ultraviolet. Bij de ultraviolette golflengtes zijn de kleine deeltjes goed te zien. De rookpluimen bevinden zich waarschijnlijk op enkele kilometers hoogte (> 2 km), boven de wolken, zodat ze met de satellietinstrumenten goed kunnen worden waargenomen.

De verwachting is dat de rookpluimen in de komende dagen verder over Europa zullen trekken. De rookdeeltjes in de atmosfeer kunnen overigens voor roodgekleurde zonsondergangen zorgen.

Aan de andere kant van de wereld, in Oost-Azië, veroorzaken bosbranden op Sumatra grote rookwolken, die onder meer over Singapore trekken en daar overlast veroorzaken. Ook deze rookpluimen worden door de satellietinstrumenten waargenomen.

Het GOME-2 instrument is aan boord van de Europese Metop-B satelliet en het OMI instrument aan boord van NASA’s Eos Aura satelliet. De instrumenten meten elke dag over de gehele aarde absorberende aërosolen (rook, woestijnstof en vulkaanas), naast ozon en stikstofdioxide. Het KNMI maakt het aërosolproduct van GOME-2 in het kader van de Ozone and Atmospheric Chemistry Satellite Application Facility (O3MSAF) van EUMETSAT.