Satellietinstrument Sciamachy meet luchtverontreiniging

"De driehoek Vlaanderen/Brussel, zuidelijk Nederland en het Roergebied zucht samen met Noord-Italië en het noordoosten van China onder de grootste concentraties stikstofdioxyde ter wereld. Dat blijkt uit erg precieze metingen met het Sciamachy satellietinstrument van de milieusatelliet Envisat." Aldus de Belgische krant De Morgen op 14 oktober.

Binnen het TEMIS project, een samenwerking van KNMI, het Belgische BIRA-IASB en de European Space Agency (ESA) wordt de hoeveelheid stikstofdioxide uit de SCIAMACHY metingen bepaald. Een nieuw satellietinstrument (OMI), gelanceerd in juli 2004, zal in nog veel meer detail in staat zijn luchtvervuiling in kaart te brengen. Het onderzoek van OMI wordt geleid door het KNMI.Het unieke en nieuwe van de satellietmetingen is dat we nu de stikstofdioxideconcentraties boven Nederland direct kunnen vergelijken met andere gebieden. Een belangrijke reden voor de hoge concentraties boven Nederland-Belgie-Duitsland is de bevolkingsdichtheid en grote bedrijvigheid. Met name het verkeer is een sterke bron van stikstofoxiden (ongeveer 50%). Verder zijn industrie en electriciteitsopwekking uit fossiele brandstoffen belangrijk. Naast de industriele gebieden zijn ook bosbranden en door de mens aangestoken branden, met name in de tropen (Afrika), goed waar te nemen met SCIAMACHY. Stikstofoxiden spelen een belangrijke rol bij smogvorming en kunnen ademhalingsproblemen veroorzaken. Met name warme zonnige dagen in de zomer kunnen leiden tot hoge smogconcentraties.

Het KNMI werkt samen met het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) op het gebied van luchtkwaliteit. Het RIVM heeft een adviestaak op het gebied van luchtkwaliteit, en meet dagelijks de concentraties van vele gassen en stofdeeltjes op tientallen locaties in Nederland (het landelijk meetnet luchtkwaliteit). De meerwaarde van de SCIAMACHY satellietgegevens is dat zij een mondiaal beeld van luchtvervuiling geven.