September steeds zonniger

September 2019 was zonnig met 162 zonuren tegen 143 uren normaal. Vorig jaar kregen we de septemberzon zelfs gedurende 193 uren te zien. We onderzochten of er langjarige veranderingen zijn in het aantal zonuren in het zomerhalfjaar. Deze veranderingen blijken er te zijn. Vooral in de maanden mei en september is de zon in de laatste jaren vaker te zien geweest.

Het KNMI rapporteert onder andere in maandelijkse overzichten over het weer. Vaak staat dan in het bericht of het zonniger dan wel somberder is geweest dan normaal. De ‘normaal’ is hierbij gedefinieerd als het langjarig gemiddeld aantal zonuren over het tijdvak 1981-2010. In de berichten wordt een verschil gemaakt tussen de zonuren in De Bilt en de zonuren gemiddeld over Nederland. De gemiddelden voor Nederland worden gebaseerd op de 32 meetstations van het KNMI. Over het algemeen zien we vrij grote regionale verschillen in het aantal zonuren, bijvoorbeeld in september 2019 (zie figuur 1). Jaargemiddeld is het in Nederland aan de kust zonniger dan in het binnenland.

Meer zon in mei en september

Als we naar de langjarige veranderingen in het aantal zonuren kijken, zien we verschillen. De grootste regionale verandering zien we in het aantal zonuren in september in Vlissingen (zie figuur 2). Het gaat om vijf uur meer zon tussen 11.00 uur en 16.00 uur (79 uur i.p.v. 74 uur gemiddeld) als we de periode 1989-2018 vergelijken met de normaal. Ook op andere meetstations zijn er recent (iets) meer zonuren bijgekomen, vooral in de maanden mei en september. In de zomer zijn de veranderingen relatief klein (zie figuur 3).

We spreken over veranderingen en (nog) niet over trends. Om over een trend te spreken, is meer onderzoek nodig. Een langjarige trend naar meer zonuren in de zomer in Nederland is wel in lijn met de klimaatscenario’s van het KNMI voor 2050 en 2085. Een mogelijke verklaring voor de langjarige toename in zonneschijn gedurende de zomer is dat de wind vaker uit (zonnigere) zuidelijke en oostelijke richtingen komt en minder vaak uit (meer bewolkte) noordelijke en westelijke richtingen. De overheersende windrichting bepaalt voor een belangrijk deel het aantal uren dat we de zon in Nederland kunnen zien.

Naar een zonniger normaal

De nieuwe normaal over 1991-2020 zal vooral in mei en september gemiddeld meer zonuren laten zien. Als gevolg zullen de maand- en seizoenberichten van het KNMI minder frequent gaan berichten dat het zonniger is geweest dan normaal. Maar vermoedelijk zullen de meeste mensen het niet erg vinden dat meer zonuren dan gewoon (‘normaal’) wordt bevonden.

KNMI-klimaatbericht door Michiel van Weele en Imke Okkerman