Toekomstige zomers mogelijk droger dan gedacht

De huidige, uitzonderlijk droge periode roept de vraag op hoe Nederlandse droogte zich in de toekomst zal ontwikkelen. De kans op droge zomers neemt mogelijk toe, wellicht sterker dan we tot nu toe dachten.

Vier toekomstperspectieven

De beste manier om een blik in de toekomst te werpen is met behulp van klimaatmodellen. Het KNMI heeft met behulp van modelsimulaties speciaal voor Nederland op maat gemaakte klimaatscenario’s ontwikkeld. Die worden gebruikt om adaptatiemaatregelen te treffen. De scenario’s laten vier mogelijke toekomstperspectieven zien, gebaseerd op verschillen in de mondiale temperatuurstijging en veranderingen van het luchtstromingspatroon.  Het huidige neerslagtekort loopt de komende twee weken naar verwachting op tot boven de 200 millimeter. Een dergelijk neerslagtekort wordt gemiddeld elke zomer verwacht in het hoogste KNMI’14 scenario voor eind 21e eeuw (figuur 1). De droogte van nu geeft dus een idee van de gemiddelde droogte die we in de toekomst kunnen verwachten als dit scenario uitkomt.

Belang van luchtstromingen

Het regionale luchtdrukpatroon bepaalt de dominante windrichting over Nederland. Dit is voor Nederland bijzonder belangrijk omdat ons land aan zee ligt. Zeewind zorgt meestal voor aanvoer van vocht, terwijl wind vanuit het binnenland juist droge lucht aanvoert. Daarnaast kan een hogedrukgebied boven Nederland zorgen voor mooi en droog weer. Twee van de vier klimaatscenario’s voor Nederland laten aanzienlijk meer droogte zien in de toekomstige zomer. In de andere twee scenario’s blijft de droogte min of meer gelijk (figuur 1). De intensiteit van de droogte hangt grotendeels af van de veranderingen in de luchtstromingen. Maar juist die veranderingen zijn nog onzeker.

Mogelijk drogere toekomst

Een verkennende studie laat meer uitdroging zien in de lente en zomer in een nieuw, fijnmaziger klimaatmodel dan in de simulaties die voor de KNMI’14 scenario’s werden gebruikt. Een belangrijke oorzaak hiervan is een verandering in het luchtdrukpatroon in het voorjaar. Aan het eind van de 21e eeuw vertoont het fijnmazige model een hogere luchtdruk boven het Verenigd Koninkrijk en Nederland. Het hogedrukgebied zorgt voor meer zon en hogere temperaturen, waardoor meer water kan verdampen. Daarnaast valt er minder neerslag in het fijnmazige model, wat zorgt voor een meer continentaal klimaat. Resultaat is een toename van de droogte (zowel de duur als de intensiteit) gedurende de hele zomer (figuur 2).  De onzekerheden in deze resultaten zijn groot, omdat deze fijnmazige berekeningen nog maar met één enkel model zijn uitgevoerd. Wel geven ze een eerste aanwijzing dat droge zomers in de toekomst mogelijk nog droger worden. Deze aanwijzing is onderwerp van lopend onderzoek in aanloop van nieuwe klimaatscenario’s  die het KNMI in 2021 verwacht te publiceren.

KNMI-klimaatbericht door Eveline van der Linden en Frank Selten