Vliegverkeer heeft effecten op samenstelling van atmosfeer

Door modelresultaten te vergelijken met metingen zijn de effecten van vliegverkeer op de samenstelling van de atmosfeer aangetoond. Dit is één van de conclusies uit het proefschrift "Modelling the Impact of Subsonic Aviation on the Composition of the Atmosphere" van ir. Ernst Meijer, dat hij op 21 november verdedigde aan de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e).

Promotoren waren prof.dr. H. Kelder, werkzaam bij het KNMI en deeltijdhoogleraar bij de faculteit Technische Natuurkunde van de TU/e en prof.dr. I. Isaksen, hoogleraar aan de Universiteit Oslo.Het onderzoek is uitgevoerd op het KNMI in het kader van een Europees project, in samenwerking met de NASA. In zijn onderzoek heeft Meijer waarnemingen vanuit een meetvliegtuig vergeleken met modelberekeningen van de verspreiding en chemische omzettingen van vliegtuigemissies.

Klimaatveranderingen
Voor mogelijke klimaatveranderingen zijn stikstofoxiden (NOx=NO+NO2) één van de belangrijkste bestanddelen van vliegtuigemissies. Metingen op kruisvluchthoogte (8-12 km) boven de Atlantische Oceaan toonden op de belangrijkste vliegroutes een verhoging van de stikstofoxideconcentratie (NOx) aan. De resultaten van het model kwamen goed overeen met de gemeten concentraties. Bovendien is met het model aangetoond dat de verhogingen van de stikstofoxidenconcentratie een gevolg was van vliegtuigemissies. Tot voor kort bestonden er geen metingen die de berekeningen van de effecten van vliegverkeer konden bevestigen. NOx in de uitlaatgassen van vliegtuigen wordt gevormd door ontleding van lucht bij de hoge temperatuur in de vliegtuigmotor. Via chemische omzettingen onder invloed van het zonlicht zorgt NOx voor de vorming van ozon, dat op vlieghoogte als een sterk broeikasgas werkt. De NOx-uitstoot door vliegverkeer heeft dus een mogelijk opwarmend effect op het klimaat.

Belangrijk onderzoeksvraagstuk
De unieke locatie van de uitstoot door vliegverkeer en de snelle groei van het vliegverkeer maken de mogelijke klimaateffecten van vliegverkeer een belangrijk onderzoeksvraagstuk. In 1999 heeft het Intergovernmental Panel for Climate Change (IPCC) hierover een rapport uitgebracht in opdracht van de internationale organisatie voor de burgerluchtvaart, ICAO. De onderzoekers schatten dat de NOx-concentraties op de belangrijkste vliegroutes met 20 tot 70% zijn toegenomen door vliegverkeer. Ten gevolge hiervan zou de ozonconcentratie op 8-12 km op het noordelijk halfrond met 2 tot 10% zijn toegenomen. De studies in het proefschrift onderbouwen dit.