Wereldozondag: begin herstel ozonlaag

Vandaag tijdens Wereldozondag staat het behoud van de ozonlaag weer centraal. Dan is het 27 jaar geleden dat de internationale afspraken voor het behoud van de ozonlaag zijn vastgelegd in het Montreal protocol. Deze afspraken beginnen nu hun vruchten af te werpen: de ozonlaag begint de eerste tekenen van herstel te tonen.

Uit internationaal onderzoek blijkt dat de ozonlaag op weg is de komende decennia te herstellen dankzij de maatregelen tegen de uitstoot van ozonafbrekende stoffen.De Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) en de Verenigde Naties (VN) lieten dit vorige week weten naar aanleiding van het uitgebreide wetenschappelijk assessment van de ozonlaag dat elke vier jaar verschijnt.

De ozonlaag die de aarde beschermt tegen schadelijke ultraviolette UV-straling, is dunner geworden door het gebruik van CFK’s. Deze gassen werden vorige eeuw gebruikt in onder meer koelkasten en spuitbussen. De ozonlaag is zo ernstig aangetast dat iedere winterperiode de ozon in een deel van de atmosfeer boven de Zuidpool compleet wordt afgebroken. Rond 2000 bereikte dit zogenaamde ozongat zijn grootste omvang.

Doordat sinds de jaren tachtig wereldwijd maatregelen zijn getroffen, is de uitstoot van ozonafbrekende inmiddels stoffen met 90 procent gereduceerd. Het effect van dit zogenaamde Montreal-protocol is nu zichtbaar. De ozonafbraak is tot stilstaan gebracht en de ozonlaag lijkt zich nu langzaam te herstellen. Onderzoekers hebben de afgelopen jaren namelijk aanwijzingen gevonden dat de hoeveelheid ozon voor het eerst iets is toegenomen, in lijn met de verwachtingen.

Het herstelproces van de ozonlaag gaat echter zeer traag omdat de hoeveelheid ozonafbrekende stoffen in de atmosfeer slechts langzaam afneemt. Onderzoekers verwachten dat de ozonlaag zich halverwege deze eeuw hersteld heeft op het niveau van voor de jaren tachtig. Het ozongat boven de Zuidpool zal daarentegen nog iets langer zichtbaar blijven.

De ozonlaag wordt wereldwijd al meer dan dertig jaar gemeten met satellietinstrumenten. Het KNMI verwerkt de meetgegevens van de satellietinstrumenten OMI (vanaf 2004), GOME-2 (vanaf 2007) en daarvoor SCIAMACHY (2002-2012). Vanaf 2016 zal het nieuwe satellietmeetinstrument TROPOMI worden gelanceerd en gaan meten. Het KNMI heeft de wetenschappelijke leiding over OMI en TROPOMI.