Winter 1996 duurde lang en was koud, zonnig en droog

De afgelopen winter was met gemiddeld -0,1 graden in De Bilt de koudste sinds 1979. Normaal (gemiddeld over 1961-1990) bedraagt de temperatuur over december, januari en februari 2,6 graden. De winter van '79 was met -0,8 graden de koudste sinds 1963. De winter van 1996 is de achtste van de 20e eeuw met een temperatuur onder nul, maar haalde het niet bij de strenge winters van 1963 (-3,1 graden) en 1947 (-2,4 graden). De kou kwam toch hard aan omdat we sinds 1988 geen koude winter meer gewend waren. De wintertemperaturen lagen in de jaren 1988-2000 tussen 2,2 en 6,0 graden en zes winters staan geboekt als de tien zachtste van de 20e eeuw.

Rekenen we ook het voor- en naseizoen mee dan kunnen we beter gebruik maken van het koudegetal van Hellmann. Deze methode berekent de totale hoeveelheid vorst in de periode november tot en met maart door alle negatieve etmaalgemiddelden van de temperatuur op te tellen. De winter van 1996 scoort in De Bilt een Hellman-getal van 150,5. Daarmee bezet deze winter de twaalfde plaats op de eeuwlijst; slechts elf maal haalde de winter hier een hogere score. De eindstand van 1996 is vergelijkbaar met de vorige koude winters in het midden van de jaren tachtig: 1986 (149,2), 1987 (151,5).In het noorden van ons land was de winter van 1996 echter beduidend kouder. Eelde haalde een score van 255 en daar bezet de winter van 1996 de zesde plaats op de eeuwlijst. De koude winters uit het midden van de jaren tachtig zijn hier ruim gepasseerd en het was hier de koudste winter sinds de topper van de eeuw, 1963. Toen haalde Eelde een score van 457,3.

Opmerkelijk was de lange duur van de ijsperiode. De vorst begon meteen met december op de kalender, werd geregeld onderbroken, maar keerde steeds weer terug. De scheepvaart heeft in zeker vijftig jaar niet zo lang hinder gehad van ijs. De vorstgrens lag vaak boven ons land, waardoor we veel hinder ondervonden van ijzel en het noorden duidelijk kouder was dan het zuiden. In Noord-Holland, Friesland, de Waddeneilanden en in Groningen was het lokaal de koudste winter sedert 1963.

De langdurige kou blijkt ook uit het grote aantal vorstdagen: De Bilt telde tot en met eind april 104 vorstdagen, Twenthe 121 en Eelde 119, een nieuw record. In de barre winter van '63 leverde dezelfde periode in Eelde 108 vorstdagen op. Op 26 dagen bleef het in De Bilt ook overdag vriezen (normaal telt de winter 10 ijsdagen). In Twenthe is op 9 februari 1996 -21,0 graden gemeten, de laagste temperatuur in ons land in tien jaar.

De winter van 1996 was met 102 mm (normaal 193) droog en behoort tot de negen droogste wintersvan de 20e eeuw. De zon was daarentegen vaak te zien: totaal in december, januari en februari 217 uur. Dat is 50 uur langer dan normaal en daarmee bezet deze winter de tiende plaats op de toptien van de zonnigste winters van de 20e eeuw.