Zeer zware storm van 18 januari

Nederland werd donderdag 18 januari ontregeld door een uitzonderlijk zware storm met zware windstoten van meer dan 120 kilometer per uur in het binnenland. Het KNMI verhoogde ’s ochtends het waarschuwingsniveau van code oranje naar rood. Zo'n zware storm komt maar eens in de paar jaar voor. In het lijstje van de zwaarste stormen van de afgelopen 50 jaar valt deze storm binnen de top 10.

Klein maar zeer zwaar

De berekeningen van de computermodellen wezen vijf dagen van te voren al op de mogelijkheid van zo'n zware storm. Hoewel zeer zwaar, was de storm klein van omvang. Langs de kust bereikte de storm halverwege de ochtend zijn maximale sterkte en was de wind in de middag weer afgezwakt. De omvang was ongeveer 500 kilometer. De ontwikkeling van dergelijke kleine stormen is zeer gevoelig voor kleine veranderingen in de luchtstroming. Daardoor fluctueerden in de dagen vooraf de berekeningen van de computermodellen met betrekking tot het precieze pad, sterkte en moment van de storm.

Edward Lorenz

De gevoeligheid van de atmosfeer voor kleine verstoringen is in 1963 ontdekt door de beroemde meteoroloog en wiskundige Edward Lorenz. Hierdoor kunnen we een storm maar een beperkt aantal dagen vooruit nauwkeurig berekenen. Echter door de toegenomen rekenkracht van de computers en daardoor nauwkeuriger berekeningen kunnen we deze gevoeligheid steeds beter vangen. Daardoor kunnen we eerder en nauwkeuriger dit soort stormen zien aankomen en zoals met de afgelopen storm de maatschappij daarvoor waarschuwen.

Toekomst

Krijgen we in de toekomst vaker dit soort stormen? Volgens de huidige klimaatmodellen niet. Hierbij moet worden opgemerkt dat zij dit soort kleine stormen slecht kunnen simuleren. Door de toegenomen computerkracht is de nieuwe generatie klimaatmodellen daar beter toe in staat. Het KNMI is betrokken bij een groot Europees project, PRIMAVERA, om nieuwe meer nauwkeurige klimaatmodellen te ontwikkelen, waardoor we bovenstaande vraag in de toekomst met meer zekerheid kunnen beantwoorden.

 

KNMI-klimaatbericht door Rein Haarsma, Sander Tijm en Henk van den Brink