Zomers in de herfst

Na een buitengewoon warme zomer kijken we natuurlijk bijna nergens meer van op. Aan de oostflank van orkaan Helene wordt deze week warme lucht onze kant op geblazen, waardoor zomerse temperaturen van 25 graden of meer gehaald worden. Gemiddeld komen zomerse dagen in de herfst een tot twee keer per jaar voor in De Bilt (figuur 1). Door klimaatverandering stijgt dit aantal echter gestaag.

Warme lucht uit het zuiden

De warme lucht komt uit het zuiden. Als we de jaarlijks warmste zomerse herfstdagen in de Bilt sinds 1979 groeperen en middelen zien we dit duidelijk. Een dag of twee voor de zomerse herfstdag in De Bilt treffen we de piek van de warme lucht in Zuid Frankrijk (figuur 2). Boven West- en Midden-Europa is de luchtdruk hoger dan gemiddeld, terwijl boven de Atlantische Oceaan de druk juist lager is dan gemiddeld. Tussen deze gebieden van hoge en lage druk wordt de warme lucht in twee dagen effectief noordwaarts getransporteerd. Hierdoor loopt bij ons de temperatuur op tot wel 8 of meer graden boven normaal. Een dag later is de warme bel vaak alweer vertrokken.

Uniek?

De situatie deze week (figuur 3) verschilt enigszins van de gemiddelde situatie zoals hierboven geschetst, doordat er een voormalige orkaan relatief dicht in de buurt is. Vorig jaar trad een vergelijkbare situatie op, toen ex-orkaan cycloon Ophelia midden oktober aan land ging in Ierland. Een tot dan toe unieke gebeurtenis, want een dergelijk zeer oostelijk pad was niet eerder voorgekomen in de geschiedenis. Hoewel de storm van deze week minder krachtig is dan bij Ophelia vorig jaar, rijst wel de vraag of snel richting Europa afzwaaiende ex-orkanen in de toekomst vaker voor zullen komen. KNMI is nauw betrokken bij diverse onderzoeksprojecten waarin de ontwikkeling van orkanen en hun pad richting Europa wordt bestudeerd.

KNMI-klimaatbericht door Hylke de Vries