Zwaar cycloonseizoen Indische Oceaan

In de zuidwestelijke Indische Oceaan hebben zich in dit seizoen negen zware tropische cyclonen ontwikkeld. Dit is een record sinds de start van satellietwaarnemingen in 1967. Alle gevormde cyclonen groeiden door tot een zware categorie. Zo zorgde cycloon Idai in de derde week van maart voor een humanitaire ramp door zware overstromingen in Mozambique.

Tropische cyclonen op het zuidelijk halfrond

Het seizoen van de tropische cycloon op het zuidelijke halfrond loopt officieel van 1 november tot 30 april. Hierbuiten komen ze zelden voor. Ze worden vooral waargenomen in de Indische Oceaan en het westen van de Stille Oceaan (figuur 1). Dit gebied is opgedeeld in drie regio’s (figuur 2), waarin ‘Tropical Cyclone Warning Centres’ en nationale weerbureau’s internationaal samenwerken. De categorisatie verschilt van die van een Atlantische orkaan. In de twee oostelijke regio’s wordt het Australische systeem toegepast: categorie 1 wordt bij een cycloon al bij lagere windsnelheden bereikt dan bij een orkaan. In de zuidwestelijke Indische Oceaan noemt men dit nog een storm maar wordt er wel al een naam aan gegeven, zoals Idai.

Indische Oceaan onverwacht record aantal zware cyclonen

De seizoensverwachting ‘18/’19, opgesteld in september door een samenwerking van betrokken landen (SWIOCOF-7), ging uit van een gemiddelde storm activiteit door onder andere normale verschillen in zeewatertemperatuur tussen het westen en oosten van de Indische Oceaan. Gemiddeld ontwikkelen er negen tropische stormen (gelijk aan Australische categorie 1 cycloon) waarvan vijf doorgroeien tot tropische cycloon (Australische categorie 3). Dit seizoen kent al dertien stormen waarvan negen tot een cycloon doorgroeiden. Daarmee komt dit seizoen tot nu toe, wat betreft het totaal aantal stormen, op een gedeelde tweede plaats na 1993/94 met veertien stormen.

Australische regio en zuidelijke Stille Oceaan

In het zuidoosten van de Indische Oceaan en het zuidwesten van de Stille Oceaan is het tot nu toe wel volgens de seizoen verwachtingen ‘18/’19 van onder andere Australië (BOM), Fiji (FMS) en Nieuw-Zeeland (NIWA), beneden-gemiddeld verlopen. De verwachting was onder andere gebaseerd op de mogelijke ontwikkeling van El Niño in de tropische Stille Oceaan en zeewatertemperaturen van rond de normaal. Voor deze twee regio’s is dat tot nu toe uitgekomen, al kan er in april nog een aantal stormen tot ontwikkeling komen. In de Australische regio zijn tot nu toe negen cyclonen ontwikkeld waarvan zes zwaar (normaal is 10-13 waarvan 5-6 zwaar (Australische schaal)). Cycloon Savannah heeft in maart in Indonesië tot dodelijke overstromingen geleid. In de zuidelijke Stille Oceaan zijn tot nu toe vijf cyclonen gevormd, waarvan twee zwaar (normaal is 7-11 waarvan 3-4 zwaar (Australische schaal)). Hierbij is geen grote economische schade veroorzaakt en zijn geen dodelijke slachtoffers gevallen. Cycloon Liua heeft wel een record gevestigd als eerste die al in september ontstond.

Toekomstig cycloonklimaat op het zuidelijk halfrond

Het in de toekomst meer of minder voorkomen van tropische cyclonen op het zuidelijk halfrond is nog onduidelijk. Het algemene idee is dat verhoging van de zeespiegel en toename van intensiteit van cyclonen voor meer overstromingen zullen zorgen.

KNMI-klimaatbericht door Anika Hoekstra